Wyrok SN z dnia 13 września 2018 r., sygn. II CSK 747/17

Nie jest możliwe skorzystanie z tego uprawnienia po upływie terminu przedawnienia roszczenia o zobowiązanie do zawarcia umowy i o zwrot zadatku, ponieważ prowadziłoby to do obejścia przepisów o przedawnieniu roszczeń i jego konsekwencji. Oznacza to, że jeżeli ten, przeciwko któremu przysługuje roszczenie uchyli się od jego zaspokojenia, z uwagi na upływ terminu przedawnienia, to staje się ono zobowiązaniem naturalnym, czyli niezaskarżalnym, niemożliwym do zrealizowania z udziałem przymusu państwowego i złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy nie jest już możliwe. Oświadczenie to nie może unicestwić skutku upływu przedawnienia, co wynika z istoty i charakteru obu roszczeń. Żądanie wierzyciela zapłaty sumy zadatku jako roszczenie nieterminowe powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu go do zapłaty, stosownie do art. 455 k.c. W odniesieniu do umowy warunkowej, termin wymagalności roszczenia o zwrot zadatku odpowiada terminowi, w którym umowa rozporządzająca powinna być zawarta.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Marian Kocon (przewodniczący)

SSN Anna Kozłowska

SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)

Protokolant Agnieszka Łuniewska

w sprawie z powództwa C. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. przeciwko I. K. oraz C. K. o zapłatę, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 13 września 2018 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 23 maja 2017 r., sygn. akt I ACa (...),

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny w (...) oddalił apelację powódki od wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 19 lutego 2016 r., którym zostało oddalone jej roszczenie o zasądzenie od pozwanych kwoty 500 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 15 kwietnia 2014 r.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego zaakceptowane i uznane za własne przez Sąd Apelacyjny. Przedsiębiorstwo C. sp. z o.o. w K. wzięła udział w 2007 r. w licytacyjnej sprzedaży prawa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w C. Obrębie K. i własności znajdujących się na niej zabudowań, prowadzonej przez komornika. Pomimo zaoferowania najwyższej ceny (1 113 463,50 zł), uzyskania przybicia i przedłużenia terminu do zapłacenia pozostałej części ceny Sąd Rejonowy w C. postanowieniem z dnia 21 listopada 2008 r. stwierdził wygaśnięcie skutków przybicia i utratę złożonej przez licytanta rękojmi w wysokości 148 461,80 zł, z uwagi na niezapłacenie pozostałej części ceny. Nieruchomości objęte postępowaniem egzekucyjnym są położone w sąsiedztwie nieruchomości, które były własnością pozwanych. Znajdowała się na nich stara cegielnia oraz pokłady gliny, które spółka "H." zamierzała wykorzystać w procesie produkcji materiałów budowlanych. Prezesem zarządu tej spółki był P. M., pełniący zarazem tę samą funkcję w spółce C.