Wyrok SN z dnia 3 sierpnia 2016 r., sygn. I UK 439/15

O zakwalifikowaniu zachowania jako rażąco niedbałego w rozumieniu art. 10 ust. 2 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników można mówić także wówczas, gdy sprawca umyślnie (świadomie, celowo) i bez uzasadnionej potrzeby narusza podstawowe zasady bezpiecznego postępowania oraz ignoruje następstwa swojego zachowania, nie przewidując (nie uświadamiając sobie), że może ono doprowadzić do wypadku, chociaż możliwość wystąpienia takiego skutku w danych okolicznościach jest łatwa do przewidzenia nawet dla osoby o niskiej przezorności i nieposiadającej specjalnej wiedzy.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Katarzyna Gonera (przewodniczący)

SSN Halina Kiryło

SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca)

w sprawie z odwołania J. K. przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówce Terenowej w T. o prawo do odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 3 sierpnia 2016 r., skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w P. z dnia 14 kwietnia 2015 r.,

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2015 r. Sąd Okręgowy w P. oddalił apelację J. K. od wyroku Sądu Rejonowego w P. z dnia 23 października 2014 r., którym oddalono odwołanie ubezpieczonego od decyzji Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 5 grudnia 2013 r., odmawiającej prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej zaistniałego w dniu 8 sierpnia 2013 r.

W sprawie ustalono, że ubezpieczony prowadzi gospodarstwo rolne i jest właścicielem ciągnika Belarus 820 oraz prasy walcowej do belek okrągłych produkcji Deutz-Fahr. Nie posiada dokumentacji technicznej dotyczącej prasy ani instrukcji jej obsługi. W dniu 8 sierpnia 2013 r. około godziny 17.00 ubezpieczony rozpoczął zbieranie słomy przy pomocy zespołu maszyn - ciągnika i prasy walcowej. Po kilkunastu minutach maszyna zasygnalizowała, że pojemnik na słomę jest wypełniony. Podczas pracy owijarki ubezpieczony zauważył z kabiny ciągnika, że jedno z ramion wodzących zostało zablokowane w swoim ruchu, co uniemożliwiało normalną pracę mechanizmu owijarki (jeden element ciągnął sznurek a drugi sznurka nie ciągnął). Ubezpieczony wiedział, że doszło do zablokowania ramienia ciągnącego sznurek i że przy wyłączonym napędzie nie ma możliwości ręcznego wyprowadzenia unieruchomionych i schowanych w maszynie ramion owijarki i nałożenia sznurka na ramię. Wiedział również, że w takiej sytuacji należy odwinąć sznurek kręcąc kółkiem podającym, co powoduje uniesienie ramion i umożliwia nawinięcie sznurka lub nawlec sznurek po usunięciu słomy z komory. Znał także sposób usunięcia usterki przy włączonym napędzie przez ręczne uruchomienie schowanego w urządzeniu i połączonego z napędem ramienia ciągnącego sznurek. W tym celu wszedł na podest roboczy, włożył lewą rękę głęboko w szczelinę owijarki w przestrzeń zbliżoną do walców i manipulował nią przy schowanych ramionach owijarki w celu odblokowania ramienia wodzącego i poprawienia (nawinięcia) sznurka na zablokowane ramię, tak aby ciągnęło sznurek. Odblokowane ramiona owijarki skierowały rękę ubezpieczonego w obszar pracujących walców prasujących słomę, między które ręka została wciągnięta i uległa częściowej amputacji na wysokości ramienia. Takie awarie mechanizmu owijarki zdarzały się także poprzednio i sposób postępowania ubezpieczonego był taki sam, jednak nie doszło wówczas do negatywnych konsekwencji. Na zaistnienie przedmiotowego zdarzenia nie miał wpływu ani stan techniczny maszyny, ani ingerencja osób trzecich w sposób działania ubezpieczonego.