Wyrok SN z dnia 14 kwietnia 2016 r., sygn. III UK 136/15

Może wystąpić nadpłata składek na ubezpieczenia społeczne, poprzedzona korektą imiennych raportów miesięcznych, gdy ubezpieczony rozpoczynający pozarolniczą działalność zgłasza się do ubezpieczenia społecznego z preferencyjną składką na podstawie art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie społecznych i podaje kod ubezpieczenia 05 70 a reprezentujące go biuro rachunkowe omyłkowo ujmuje w raportach miesięcznych nie preferencyjną lecz zwykłą podstawę składek z art. 18 ust. 8 tej ustawy i podaje kod ubezpieczenia 05 10.

Biuletyn SN Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych nr 6/2016

Korekta w trybie art. 41 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie odbywa się w zależności od "subiektywnego przekonania" ubezpieczonego, lecz na podstawie stwierdzonej niezgodności dokumentacji ze zgłoszeniem do ubezpieczenia i wybraną podstawą składek. Nie ma wówczas "zupełnej dowolności w dokonywaniu korekt" i "nadużyć".

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Józef Iwulski (przewodniczący)

SSN Halina Kiryło

SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)

w sprawie z odwołania M. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. o ustalenie podstawy wymiaru składek, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 14 kwietnia 2016 r., skargi kasacyjnej odwołującej się od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 14 stycznia 2015 r.,

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny wyrokiem z 14 stycznia 2015 r. oddalił apelację skarżącej wnioskodawczyni M. K. od wyroku Sądu Okręgowego w L. z 30 lipca 2014 r., którym oddalono jej odwołanie od decyzji pozwanego z 19 marca 2014 r., stwierdzającej, iż podstawa wymiaru składek na jej ubezpieczenia społeczne wynosi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Wnioskodawczyni podejmując działalność gospodarczą miała prawo do preferencyjnej składki na ubezpieczenia społeczne w wysokości 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; dalej jako "ustawa o sus"), co zgłosiła pozwanemu podając w zgłoszeniu do ubezpieczenia kod 05 70 (ZUS ZUA od 1 lipca 2010 r.). Jednak w deklaracjach rozliczeniowych sporządzanych przez pośredniczące biuro składki na jej ubezpieczenie obliczano od podstawy wynoszącej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Po dwóch latach okresu preferencyjnego wnioskodawczyni zorientowała się w nadpłacie i wystąpiła o jej zwrot. Po upływie okresu preferencyjnego wnioskodawczyni złożyła korekty dokumentów. Pozwany przyjął te korekty i zwrócił jej kwoty nadpłaconych składek. Następnie pozwany zmienił stanowisko i wszczął postępowanie. Ustalił podstawę składek w spornym okresie od lipca 2010 r. do czerwca 2012 r. na 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia - decyzja z 19 marca 2014 r. Stwierdził, że wnioskodawczyni nie mogła ex post skorygować deklaracji i podstawy wymiaru składek. Przepisy nie przewidują możliwości dokonywania zmiany zadeklarowanej za dany m-c podstawy wymiaru składek. W konsekwencji pozwany wezwał wnioskodawczynię do złożenia dokumentów rozliczeniowych ZUS DRA w ciągu 7 dni (art. 38 ust. 2 ustawy o sus).