Wyrok SN z dnia 6 października 2016 r., sygn. IV CSK 825/15

1. Jak wynika z art. 948 k.c., testament należy tak tłumaczyć, ażeby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy. Jeżeli testament może być tłumaczony rozmaicie, należy przyjąć taką wykładnię, która pozwala utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i nadać im rozsądną treść. Art. 948 k.c. zawiera reguły wykładni odwołujące się do elementów subiektywnych, w związku z czym w procesie wykładni testamentu tylko w ograniczonym zakresie mają zastosowanie ogólne reguły interpretacyjne wynikające z art. 65 k.c. Nakaz dążenia do ustalenia rzeczywistej woli testatora powoduje konieczność odejścia od elementów obiektywnych i sięgnięcia do metody wykładni subiektywno - indywidualnej. Sąd powinien więc dążyć do ustalenia rzeczywistej woli testatora i czynić to z uwzględnieniem wszelkich okoliczności, które mogą być w tym pomocne. U podstaw wykładni określonej w art. 948 k.c. leży przy tym domniemanie, że spadkodawca nie zamieszczałby w testamencie rozrządzeń sprzecznych ze zdrowym rozsądkiem lub upokarzających osobę otrzymującą przysporzenie.

2. skutkiem prawnym ustanowienia zapisu jest powstanie w chwili otwarcia spadku między spadkobiercą a zapisobiercą stosunku zobowiązaniowego, w którym spadkobierca jest dłużnikiem a zapisobierca wierzycielem (art. 353 k.c.), oraz że do wykonania zapisu mają zastosowanie ogólne przepisy o wykonywaniu zobowiązań. W razie niewykonania zapisu lub nienależytego wykonania zobowiązania obciążony zapisem ponosi natomiast odpowiedzialność odszkodowawczą na zasadach ogólnych (art. 471 k.c.).

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Bogumiła Ustjanicz (przewodniczący)

SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)

SSN Krzysztof Pietrzykowski

w sprawie z powództwa A. W. przeciwko W. Z. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 6 października 2016 r., skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego w G. z dnia 19 marca 2015 r., sygn. akt I ACa (...),