Wyrok SN z dnia 20 października 2016 r., sygn. II CSK 794/15

Osoba prawna Kościoła Katolickiego nie może skutecznie rozszerzyć zakresu roszczenia regulacyjnego po przekazaniu jego do rozpoznania z postępowania przed Komisją Majątkową na drogę sądową.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)

SSN Mirosław Bączyk

SSN Antoni Górski (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa Parafii Rzymskokatolickiej [...] przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie [...] o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 20 października 2016 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w [... ] z dnia 11 lutego 2015 r., sygn. akt I ACa .../14,

oddala skargę kasacyjną; zasądza od strony powodowej na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa 3.600 (trzy tysiące sześćset) zł kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013 r. Sąd Okręgowy w [...] oddalił roszczenia powodowej Parafii o przyznanie nieruchomości zamiennych i o przywrócenie własności nieruchomości, a zasądził od pozwanego Skarbu Państwa (Wojewody [...]) na rzecz powódki - Parafii Rzymskokatolickiej pod wezwaniem kwotę 6.283.327 zł z odsetkami ustawowymi, oddalił w pozostałej części powództwo o zapłatę oraz orzekł o kosztach postępowania.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, nie ulega wątpliwości, że możliwe jest zgłoszenie przed sądem wszystkich roszczeń regulacyjnych, o których stanowi art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154, ze zm.), jeżeli były one zgłoszone do sądu w terminie wskazanym w ustawie. Zdaniem Sądu jednak, z treści art. 4 ust 1 ustawy z 16.XII.2010 r. zmieniającej wynika, że ustawodawca, umożliwiając kościelnym osobom prawnym wniesienie powództwa o zasądzenie roszczenia w rozumieniu art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 17.V.1989 r., nie ograniczył tego prawa wyłącznie do roszczeń, które były przedmiotem rozpoznania przed Komisją Majątkową. Powódka może wobec tego domagać się przywrócenia własności nieruchomości o powierzchni 198.7111 ha lub przyznania odpowiednich nieruchomości zamiennych, a więc rozszerzyć żądanie z dochodzonego pierwotnie roszczenia dotyczącego nieruchomości o pow. 58,9633 ha, a gdyby to nie było możliwe, przysługuje jej prawo ubiegania się o odpowiednie odszkodowanie. I takie odszkodowanie Sąd przyznał stronie powodowej, zasądzając na jej rzecz kwotę 6.283.327 zł.