Wyrok SN z dnia 9 marca 2016 r., sygn. II CSK 458/15

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)

SSN Anna Kozłowska

SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)

Protokolant Anna Banasiuk

w sprawie z powództwa L. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. przeciwko Zakładowi [...] Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. o zapłatę, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 9 marca 2016 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 7 listopada 2014 r.,

oddala skargę kasacyjną i zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1817 (jeden tysiąc osiemset siedemnaście) zł tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powód L. Sp. z o.o. dochodziła od pozwanego Zakładu z ograniczoną odpowiedzialnością zapłaty kwoty 196 000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 28 grudnia 2011 r. i kosztami procesu tytułem reszty wynagrodzenia za czynności wykonane na podstawie umowy doradztwa gospodarczego, polegające na przygotowaniu projektu finansowego. W dniu 25 lutego 2013 r. powództwo uwzględnione zostało w całości w nakazie zapłaty wydanym przez Sąd Okręgowy w Ł. W wyniku postępowania przeprowadzonego po wniesieniu przez pozwanego zarzutów nakaz zapłaty został utrzymany w mocy wyrokiem tego Sądu z dnia 28 lutego 2014 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację pozwanego od tego orzeczenia wyrokiem z dnia 7 listopada 2014 r. Sądy ustaliły, że w umowie doradztwa gospodarczego zawartej przez strony w dniu 12 kwietnia 2010 r. powód zobowiązał się wykonać na rzecz pozwanego zlecone czynności w skład których wchodziło ujęte w punkcie I ppkt 1 przygotowanie projektu finansowego, przewidziane w punkcie I ppkt 2 doradztwo w zakresie finansowania w celu wskazania (pozyskania) brytyjskich funduszy kapitałowych, które obejmą udziały w pozwanej spółce, a także pozyskanie dla zleceniodawcy pożyczek, kredytów oraz innych form inwestycji, w punkcie I ppkt 3 pozwany powierzył powodowi prowadzenie spraw związanych ze zleconymi czynnościami przed funduszami, bankami, władzami publicznymi i sądami. Postanowienia dotyczące wynagrodzenia powoda ustanawiały dla niego wynagrodzenie z tytułu wykonania czynności doradztwa prawno-gospodarczego opisanych w punkcie I podpunkcie 1 umowy w wysokości 350 000 zł netto plus VAT, płatne według harmonogramu: 150.000 zł netto - w ciągu 5 dni od dnia podpisania umowy i 200.000 zł netto - z chwilą wydania promesy realizacji finansowania przez inwestora, przy czym za skuteczną i zadowalającą promesę zleceniodawca uważał taką, która zakłada dokonanie inwestycji w kwocie nie niższej niż 877.000 zł za 1% w pozwanej spółce, po ustaleniu przez strony warunków transakcji. Z kolei z tytułu wykonanych czynności doradztwa prawno - gospodarczego wskazanych w punkcie I ppkt 2 umowy powód miał otrzymać wynagrodzenie prowizyjne w wysokości 2% prowizji netto od wartości dokonanego finansowania. Wynagrodzenie to miało być płatne od dnia, w którym rozpoczęło się zaangażowanie finansowe na rzecz zleceniodawcy. Wszystkie należności powoda miały być płatne na podstawie wystawionej przez niego faktury VAT. Umowę, zawartą początkowo na czas określony, strony następnie przekształciły w zawartą na czas nieokreślony. Bezpośrednio po zawarciu umowy pozwany zapłacił powodowi kwotę 150.000 zł + VAT tytułem pierwszej części wynagrodzenia. Powód przygotował całość dokumentacji przewidzianej w punkcie I ppkt 1 umowy i prowadził rozmowy z funduszami inwestycyjnymi, które miały być potencjalnymi inwestorami pozwanego, w celu skłonienia ich do nabycia udziałów w pozwanej spółce. W dniu 22 grudnia 2011 r. K. PE Sp. z o.o. Sp. k. działający w imieniu Funduszu N.oraz Fundusz G. złożyły pozwanemu wstępną ofertę dotyczącą inwestycji w Z. Sp. z o.o. w G. Oferta wstępna określała kwestie związane ze strukturą transakcji, wyceną, kwotową wysokością inwestycji, jej transzowaniem. Zawierała też zastrzeżenie, że stanowi wstępną propozycję i nie jest zobowiązaniem dla inwestorów i ich doradców do realizacji inwestycji, nie jest więc ofertą w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. W przypadku akceptacji miała być podstawą sporządzenia dokumentu "Uzgodnione Warunki Transakcji (tzw. Term Sheet)", w którym zostałyby zawarte kluczowe warunki przyszłej umowy inwestycyjnej oraz umowy objęcia nowo wyemitowanych udziałów w pozwanej spółce. Oferta wstępna obowiązywała do dnia 15 lutego 2012 r. W dniu 29 grudnia 2011 r. T. K. - prezes zarządu pozwanego przesłał do K. Sp. z o.o. Sp. k., drogą mailową, sygnowane przez siebie oraz W. B. - właściciela, udziałów w pozwanej spółce, oświadczenie o przyjęciu oferty wstępnej. W treści pisma zaznaczono, że wstępna akceptacja oferty jest podstawą do sporządzenia dokumentu "Uzgodnione Warunki Transakcji (tzw. Term Sheet)", w którym strony, w drodze negocjacji, zawrą kluczowe warunki przyszłej umowy inwestycyjnej oraz umowy objęcia nowo wyemitowanych udziałów w kapitale zakładowym pozwanej, a także, że jest to wyłącznie wstępna akceptacja propozycji inwestorów i nie jest zobowiązaniem dla udziałowców, spółki i ich doradców do realizacji inwestycji, nie stanowi też akceptacji oferty w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Jednocześnie wskazano zagadnienia do szerszego omówienia z inwestorami. W dniu 18 stycznia 2012 r. K. Sp. z o.o. Sp. k. przesłało pozwanemu uzupełnienie oferty wstępnej. W dniu przedstawienia przez potencjalnych inwestorów wstępnej oferty pozwanemu, powód wystawił fakturę VAT na kwotę 246.000 zł brutto (200.000 zł netto), z terminem płatności w dniu 27 grudnia 2011 r. z tytułu należności płatnej zgodnie z umową stron w związku z wydaniem promesy przez inwestora K. i G. Pozwany akceptował wystawienie faktury, z tym, że prezes spółki T. K. i jej wspólnik W. B. prosili prezesa pozwanego o zgodę na płatność w ratach po 30.000 - 40.000 zł miesięcznie z uwagi na trudności pozwanego na rynku rosyjskim. W dniu 29 grudnia 2011 r. pozwany zapłacił powodowi na poczet należności objętej fakturą kwotę 50 000 zł.