Wyrok SN z dnia 13 stycznia 2016 r., sygn. II CSK 186/15

1. Skutkiem przekazu w dług jest, po pierwsze, przekazanie przez wierzyciela należnego mu świadczenia i ukształtowanie przez niego jednostronnie takiego stosunku prawnego, w którym rozporządza on swoją wierzytelnością w takim znaczeniu, że upoważnia dłużnika ze stosunku kauzalnego do spełnienia świadczenia na rzecz podmiotu pozostającego poza tym stosunkiem (pokrycia) ze skutkiem wykonania zobowiązania w tym stosunku oraz wyłącza swoje uprawnienie do żądania spełnienia świadczenia na swoją rzecz. Po drugie konsekwencją przyjęcia przekazu w dług jest powstanie dwóch wierzytelności i zwiększenie ilości wierzycieli przekazanego - przekazujący z kauzalnego stosunku waluty i odbiorca z abstrakcyjnego stosunku zapłaty. Po trzecie świadczenie przekazanego na rzecz przekazującego wierzyciela nie wywiera żadnego wpływu na wierzytelność odbiorcy do przekazanego. Po czwarte, przy przekazie w dług, przekazany nie może odmówić wykonania przekazu. Łącznie więc dwie jednostronne czynności prawne - przekaz i jego przyjęcie - prowadzą do zmiany do stronie wierzyciela wprowadzając obok wierzyciela określonego w umowie stron wierzyciela ze stosunku abstrakcyjnego.

2. W razie zawarcia umowy przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, jej treść kształtuje stosunek zobowiązaniowy, w tym strony tego stosunku, którymi jest z jednej strony ten zakład, a z drugiej konkretnie określony podmiot lub podmioty uprawnione do spełnienia na ich rzecz konkretnie oznaczonych świadczeń. W każdym zatem przypadku, gdy dochodzi, wskutek czynności prawnej, do zmiany podmiotu uprawnionego do żądania świadczenia z tej umowy, badaniu podlega czy czynność ta prowadzi do zmiany wierzyciela w rozumieniu omawianego przepisu, a więc czy dla ważności tej czynności prawnej konieczne jest uzyskanie zgody podmiotu, który utworzył zakład.

Teza od Redakcji

Nieważne są czynności prawne przekazu i przyjęcia przekazu wierzytelności do samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej dokonane bez wymaganej zgody organu, który utworzył ten zakład (art. 53 ust. 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, j.t.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.).