Wyrok SN z dnia 24 kwietnia 2014 r., sygn. III CSK 178/13

1. Klauzula zasad współżycia społecznego, wprowadzając nieostre kryteria, może zagrażać bezpieczeństwu obrotu. Jej wykorzystanie powinno być zatem ostrożne i obejmować przypadki rażące. Do takich trudno zaliczyć dokonanie czynności z samą tylko świadomością istnienia powstałych wcześniej praw osób trzecich. Zachowanie stron czynności, by wywołać skutek z art. 58 § 2 k.c., godzić musi także w inne wartości akceptowane w społeczeństwie. Taką wartością może być np. ogólny zakaz umyślnego szkodzenia drugiemu, gdy celem stron jest pokrzywdzenie innej osoby czy uniemożliwienie realizacji jej roszczenia. Innymi słowy, zastosowanie konstrukcji z art. 58 § 2 k.c. w odniesieniu do czynności naruszających prawa osób trzecich, wymaga wystąpienia dodatkowych okoliczności.

2. Stany świadomości człowieka takie, jak wola, cel działania, zamiar stron umowy, są elementem ustaleń faktycznych, wyłączonym spod kontroli kasacyjnej.

3. Istota hipoteki polega na tym, że w razie nieuzyskania zaspokojenia od dłużnika osobistego, wierzyciel może uzyskać zaspokojenie od dłużnika rzeczowego. Jeżeli pomimo nadejścia terminu płatności wierzyciel hipoteczny nie otrzyma zapłaty, może żądać uiszczenia długu, według swego wyrobu, od dłużnika osobistego lub rzeczowego albo od obydwu z nich (odpowiedzialność in solidum). Nabywając nieruchomość obciążoną takim prawem dłużnik powinien zdawać sobie sprawę z płynących z tego obciążenia konsekwencji, a sama tylko kwestia wyboru dokonanego przez wierzyciela czy pokrzywdzenia dłużnika rzeczowego działaniami dłużnika osobistego nie może być uznana za decydującą.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)

SSN Krzysztof Pietrzykowski

SSA Katarzyna Polańska-Farion (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa M. CORPORATION w Nowym Jorku przeciwko V. sp. z o.o. w K. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 24 kwietnia 2014 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 20 grudnia 2012 r.,