Wyrok SN z dnia 3 kwietnia 2014 r., sygn. IV CSK 466/13

1. Przepływy okresowe nie oznaczają przepływów wywołanych krótkotrwałymi nadzwyczajnymi warunkami atmosferycznymi, ale przepływy trwające dłuższy czas, mające powtarzalny, przewidywalny charakter. Z drugiej strony krótkotrwałe okresy braku przepływu wywołane nadzwyczajnymi warunkami np. suszy, nie wyłączają uznania danej wody za płynącą.

2. Ustalenie linii brzegu nie należy do kognicji sądu powszechnego także wtedy, gdy ma stanowić jedynie przesłankę rozstrzygnięcia w sprawie należącej do drogi sądowej.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Maria Szulc

SSN Katarzyna Tyczka-Rote

Protokolant Hanna Kamińska

w sprawie z powództwa Prokuratora Okręgowego w G. działającego na rzecz Skarbu Państwa - Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. przeciwko S. K., J. K. i M. K. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 21 marca 2014 r., skargi kasacyjnej pozwanych od wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 21 grudnia 2012 r.,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w G., pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 21 grudnia 2012 r. oddalił apelację pozwanych [...] od wyroku Sądu Rejonowego w K. z dnia 5 października 2011 r., którym ten Sąd, uwzględniając powództwo Prokuratora Okręgowego, który działał na rzecz Skarbu Państwa - Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w W., uzgodnił treść księgi wieczystej nr KW [...] prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla działek nr 478 położonej w P. oraz 350 położonej w M. o łącznej powierzchni 19.13.00 ha z rzeczywistym stanem prawnym w ten sposób, że nakazał w dziale II księgi wpisać "Skarb Państwa" w miejsce "S. K. oraz jego żona B. K. - na prawach wspólności ustawowej".

Sąd Rejonowy ustalił, że aktem notarialnym z dnia 28 kwietnia 2000 r. pozwani S. i B. małżonkowie K. zakupili nieruchomość, stanowiącą działki nr 350 i 478, na których posadowione jest jezioro S. Jezioro to jest elementem ciągu trzech jezior: S., S. Ś. i S. M. Jezioro S. usytuowane jest na działce nr 350 o powierzchni 15,96 ha oraz na działce nr 478 o powierzchni 3,17 ha położonych odpowiedni w M. i w P. Działki te, przejęte na własność Skarbu Państwa decyzją Naczelnika Gminy w S. z dnia 20 listopada 1967 r., były do 1987 r. w posiadaniu Państwowego Gospodarstwa Rybackiego w L. Przekazane później do zasobów Państwowego Funduszu Ziemi zostały dnia 25 lipca 1989 r. nabyte przez B. i R. małżonków K., którzy od 1984 r. byli dzierżawcami tych działek. Przed sprzedażą działek Naczelnik Gminy w S. decyzją z dnia 23 maja 1989 r. ustalił małżonków K., jako nabywców nieruchomości a także zlecił biegłemu dr. inż. W. W. sporządzenie opinii na okoliczność, czy wody jeziora S. mają przepływowy charakter. Biegły w pisemnej opinii wskazał, że na mapie nie ma połączenia z jeziorem S. Ś., a w terenie jest tylko mały strumyk o szerokości około 30 cm, którego nie można uznać za odpływ o stałym charakterze. Dlatego według tego biegłego wody jeziora S. zaliczyć należało do wód stojących. Na podstawie dowodów z przesłuchań świadków Sąd Rejonowy ustalił, że pomiędzy jeziorami S. i S. Ś. istniał rów o szerokości od metra do półtora metra o długości około 15 - 20 metrów, nad którym w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku mieszkańcy wybudowali drewniany mostek. W okresach letnich, zwłaszcza w okresach suszy, woda w rowie prawie nie płynęła. W momencie zakupu przez małżonków K. działek pod wodami jeziora S. istniał ciek o szerokości około 50 cm. Pozwany S. K. po nabyciu działek cyklicznie zasypywał rów, aż w końcu postawił kamienną groblę. Kiedy pozwany zagrodził dostęp do jeziora doszło do sporu z okolicznymi mieszkańcami, którzy kierowali skargi do Starostwa K., które zwróciło się o kolejną ekspertyzę odnośnie charakteru wód jeziora. Biegły inż. I. M. również zaliczył wody jeziora S. do wód stojących.