Uchwała SN z dnia 1 października 2013 r., sygn. I KZP 6/13

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego nie może uchylić się od ujemnych konsekwencji procesowych zaniedbań wynikających z udzielenia mu mylnego pouczenia przez organ procesowy; w szczególności nie stanowi to przyczyny niezależnej od strony, uzasadniającej przywrócenie terminu zawitego.

Teza urzędowa

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący)

SSN Piotr Hofmański (sprawozdawca)

SSN Zbigniew Puszkarski

przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej: Aleksandra Herzoga.

w sprawie E. O. oskarżonej o czyn z art. 177 § 2 k.k. po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 1 października 2013 r., przedstawionego na podstawie art. 441 § 1 k.p.k. w zw. z art. 109 § 2 k.p.s.w. przez Sąd Okręgowy w Z. postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2013 r., (...), zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

"Czy brak pouczenia lub mylne pouczenie pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego o terminie wniesienia środka zaskarżenia, daje na podstawie art. 16 § 1 k.p.k. podstawę do uchylenia się przez samego pełnomocnika lub jego mocodawcę od ujemnych skutków procesowych uchybienia terminowi do wniesienia tegoż środka, poprzez żądanie przywrócenia terminu do jego wniesienia wskazując, iż niedotrzymanie terminu zawitego było od nich niezależne?"

podjął uchwałę:

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego nie może uchylić się od ujemnych konsekwencji procesowych zaniedbań wynikających z udzielenia mu mylnego pouczenia przez organ procesowy; w szczególności nie stanowi to przyczyny niezależnej od strony, uzasadniającej przywrócenie terminu zawitego.

Uzasadnienie

1. Przekazane Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne wyłoniło się w następującej sytuacji procesowej.

Wyrokiem z dnia 29 października 2012 r. E. O., oskarżona o czyn z art. 177 § 2 k.k. popełniony na szkodę T. K., została (po uprzedzeniu na rozprawie o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej zarzuconego jej czynu) uznana winną czynu stanowiącego wykroczenie z art. 92a k.w., co, zgodnie z art. 400 k.p.k., skutkowało dalszym prowadzeniem sprawy w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia. Po ogłoszeniu wyroku Sąd pouczył obecne strony, tj. oskarżoną i oskarżycielkę posiłkową o możliwości wniesienia apelacji, dopuszczając się jednakże błędu, co do terminu do jej wniesienia. Jak wynika z protokołu ogłoszenia wspomnianego wyroku, strony pouczono o możliwości wniesienia apelacji w terminie 14 dni od doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem, gdy, stosownie do treści art. 105 § 1 k.p.s.w., termin ten wynosi 7 dni; podobnie, w pisemnym pouczeniu przesłanym pełnomocnikowi oskarżycielki posiłkowej wraz z odpisem wyroku i uzasadnieniem, zawarte było pouczenie o możliwości wniesienia apelacji w terminie zawitym 14 dni. Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej wywiódł apelację w ósmym dniu od doręczenia mu odpisu wyroku z uzasadnieniem, została ona przyjęta do rozpoznania i przekazana do Sądu odwoławczego. Sąd Okręgowy w Z., wydanym na rozprawie postanowieniem z dnia 29 stycznia 2013 r. pozostawił apelację bez rozpoznania, wskazując na jej wniesienie po terminie. W tej sytuacji procesowej pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej wniósł w dniu 30 stycznia 2013 r. wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji, uzasadniając go m.in. udzielonym przez Sąd błędnym pouczeniem, co do terminu jej wniesienia. Postanowieniem z dnia 11 lutego 2013 r. odmówiono przywrócenia terminu do wniesienia apelacji wskazując, że pełnomocnik jest podmiotem profesjonalnym, od którego można wymagać znajomości obowiązujących regulacji procesowych. Postanowienie to pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej zaskarżył zażaleniem, przy rozpoznawaniu, którego Sąd Okręgowy w Z. powziął wątpliwość wyrażoną w pytaniu będącym przedmiotem rozpoznania.