Wyrok SN z dnia 16 kwietnia 2013 r., sygn. II UK 236/12

Praca z użyciem monitora ekranowego nie może być a priori ani bezwarunkowo uznana za szczególne zatrudnienie, gdyż mogłoby to prowadzić do nieuprawnionego stanowiska, że każdy pracownik korzystający z monitora ekranowego nie tylko w pracy, ale najczęściej także powszechnie w innym środowisku, byłby zatrudniony w szkodliwych warunkach pracy. Dlatego co do zasady praca z użyciem komputera nie jest uznawana za zatrudnienie w szczególnych warunkach dla celów emerytalnych

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Zbigniew Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Bogusław Cudowski

SSN Jolanta Strusińska-Żukowska

w sprawie z wniosku H. C. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o emeryturę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 16 kwietnia 2013 r., skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 24 stycznia 2012 r.,

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 24 stycznia 2012 r. oddalił apelację wnioskodawczyni H. C. od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W. z dnia 1 czerwca 2011 r., oddalającego jej odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 maja 2010 r. odmawiającej przyznania jej prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

W sprawie tej ustalono, że urodzona 4 listopada 1954 r. wnioskodawczyni w okresach od 1 czerwca 1974 r. do 29 lipca 1977 r., od 1 kwietnia 1978 r. do 28 lutego 1981 r. od 1 kwietnia 1981 r. do 20 listopada 1986 r. i od 17 września 1990 r. do 31 grudnia 1998 r. była zatrudniona w PLL LOT S.A. w W. na stanowiskach: kasjer lotniczy, starszy kasjer lotniczy i samodzielny kasjer lotniczy. Łącznie wykazała 24 lata, 4 miesiące i 9 dni stażu pracy. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach z dnia 14 czerwca 2010 r. stwierdzało, że w okresie od 1 czerwca 1974 r. do 28 lutego 1999 r. wnioskodawczyni wykonywała stale i w pełnym wymiarze prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych, które wymienione zostały w wykazie A dział XIV (poz. 5), stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm., zwanego dalej rozporządzeniem z dnia 7 lutego 1983 r.) i analogicznej pozycji wykazu do zarządzenia resortowego na stanowiskach: kasjera lotniczego, starszego kasjera lotniczego lub samodzielnego kasjera lotniczego. W okresie od stycznia 1991 r. do października 2004 r. wnioskodawczyni otrzymywała dodatek szkodliwy jako odrębny składnik wynagrodzenia w oparciu o art. 27 Układu Zbiorowego Pracy PLL LOT. W zakresach czynności wnioskodawczyni ujęto zapis o obsłudze dalekopisu, a nie komputera. W 2007 r. otrzymała zaświadczenie lekarskie o pracy w szkłach korekcyjnych do pracy przy monitorze. Monitory komputerowe pojawiły się w 1979 r. lub w 1980 r. na lotnisku i w biurze miejskim we Wrocławiu jako wyposażenie stanowisk pracy. Nie było osobnych sal rezerwacji biletów. Wszystkie informacje o taryfach, rezerwacjach, lotach, przedsprzedaży i sprzedaży, zawarte były w komputerze i widoczne na monitorze. Od pracy przy monitorach odsunięto kobiety ciężarne, ponadto wprowadzono 5-minutowe przerwy po każdej przepracowanej godzinie. Kasjerki same decydowały, jak korzystać z prawa do przerwy, "zwykle wcześniej wychodziły do domu". Poza włożeniem pieniędzy do kasy i sporadycznymi przypadkami wypełniania biletów długopisem, praca kasjerki polegała na stałym kontakcie z monitorem, na którym stale śledziły informacje co do odwołania lotu, opóźnień, zmian taryf, a także depesze informujące o nietypowym składzie osób, czy bagażu na pokładzie samolotu. Wnioskodawczyni była zatrudniona jako kasjerka w grupie pracowników administracyjno-biurowych. Dla tej grupy pracowników zatrudnienie przy obsłudze monitora ekranowego oceniane jest na "małym poziomie ryzyka". W opracowanym przez Instytut Medycyny Pracy - Zakład Szkodliwości Fizycznych w Ł. "Sprawozdaniu z kontroli stanowisk pracy operatorów wyświetlaczy i monitorów ekranowych oraz wytyczne w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na tych stanowiskach dla pomieszczeń PLL LOT w Warszawie" z dnia 18 września 1995 r. wskazano, że "dla osób zdrowych dorosłych w normalnym stanie fizycznym praca przy monitorach ekranowych nie jest szkodliwa, choć stwarza pewne uciążliwości nadające się do wyeliminowania".