Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygn. III CZP 80/11

Sąd Najwyższy w składzie: Prezes SN Tadeusz Ereciński (przewodniczący) SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca) SSN Marian Kocon SSN Anna Kozłowska SSN Henryk Pietrzkowski SSN Marta Romańska SSN Lech Walentynowicz

na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 12 kwietnia 2012 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Jana Szewczyka oraz Rzecznika Ubezpieczonych Aleksandry Wiktorow, po rozstrzygnięciu zagadnienia prawnego przedstawionego przez Rzecznika Ubezpieczonych we wniosku z dnia 19 października 2011 r.,

"Czy w świetle art. 363 § 1 k.c. w związku z 361 § 2 k.c., poszkodowany dochodzący roszczenia w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych może domagać się w przypadku uszkodzenia pojazdu mechanicznego, w którym zachodzi konieczność wymiany uszkodzonych części, aby należne odszkodowanie zostało ustalone w oparciu o ceny nowych części bez potrąceń amortyzacyjnych?"

podjął uchwałę:

Zakład ubezpieczeń zobowiązany jest na żądanie poszkodowanego do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu. Jeżeli ubezpieczyciel wykaże, że prowadzi to do wzrostu wartości pojazdu, odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi.

Uzasadnienie

Zgodnie z ustawą z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm., dalej powoływana jako ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych), obowiązkowym ubezpieczeniem objęta jest odpowiedzialność cywilna posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. Rzecznik Ubezpieczonych stwierdził, że powszechną praktyką zakładów ubezpieczeń, które odpowiadają z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej takich posiadaczy wobec poszkodowanego, jest nieuzasadnione zmniejszanie kwoty należnego odszkodowania. W sytuacji gdy odszkodowanie obejmuje zwrot kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu poprzedniego, a do jego naprawy użyto nowych części zamiennych, zakład ubezpieczeń pomniejsza kwotę należnego odszkodowania o tzw. potrącenie amortyzacyjne. W praktyce kwotę potrącenia ustala się jako procent ubytku wartości nowej części, użytej do naprawy, powiązany z okresem eksploatacji pojazdu. Zakład ubezpieczeń przyjmuje, że skoro wymieniana część była już eksploatowana przez pewien czas, to poszkodowany uzyskujący część nową, wzbogaca się, gdyż zamiast części, której wartość w chwili wypadku była już niewątpliwie niższa, w jego samochodzie pojawia się element nowy, pełnowartościowy. W takiej sytuacji, wbrew nakazowi wynikającemu z art. 363 § 1 k.c. w związku z art. 361 § 2 k.c., odszkodowanie przekazywane przez zakład ubezpieczeń, które ma być równe kosztom przywrócenia uszkodzonej rzeczy do stanu sprzed wypadku, stawałoby się dla poszkodowanego okazją do uzyskania korzyści, co pozostaje w sprzeczności z zasadą compensatio lucri cum damno.