Wyrok SN z dnia 4 lutego 2011 r., sygn. III CSK 143/10

W przypadku ustawowej zmiany stawki VAT, do zmiany umowy uzasadnionej okolicznościami wyczerpującymi przesłanki określone w art. 144 § 1 ustawy, może dojść jedynie rezultacie złożenia zgodnego oświadczenia woli przez strony umowy. Przepis ten nie przyznaje natomiast wykonawcy roszczenia o zmianę zawartej umowy. Oznacza to, że w wypadku odmowy dokonania zmiany umowy przez zamawiającego, art. 144 § 1 u.z.p nie może stanowić podstawy żądania zmiany umowy zawartej w sprawie zamówienia publicznego. Zmiana wysokości istotnego elementu umowy, jakim jest wysokość wynagrodzenia, może nastąpić w oparciu o art. 357¹ k.c.

Sąd Najwyższy w składzie: SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz SSA Maria Szulc (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa Zbigniewa A. przeciwko Gminie Miasta O. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 4 lutego 2011 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 15 grudnia 2009 r.,

1) oddala skargę kasacyjną;

2) oddala wniosek pozwanej o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 6 lipca 2009 r. Sąd Rejonowy w O. oddalił powództwo Zbigniewa A. o zasądzenie od Gminy Miasta O. kwoty 67.507,01 zł z tytułu częściowego wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane z faktury 3/2008, a Sąd Okręgowy w K. oddalił apelację powoda wyrokiem z dnia 15 grudnia 2009 r. Rozstrzygnięcie obu Sądów zostało oparte o następujące ustalenia faktyczne:

Strony w wyniku realizacji zamówienia publicznego zawarły w dniu 6 listopada 2007 r. umowę, której przedmiotem była przebudowa ulicy S. w O. W paragrafie 10 postanowiły, że za wykonanie przedmiotu budowy pozwana zobowiązuje się zapłacić kwotę 2.168.189,82 złote brutto, w tym za pierwszy etap kwotę 1.273.277,74 złote. Powód wystawiał faktury częściowe, a pozwana realizowała płatności w kwocie mniejszej, przy przyjęciu stawki podatku VAT 7 %, a nie 22 % wskazanej w fakturze. Cała należność za pierwszy etap inwestycji została wypłacona. Plac budowy został powodowi przekazany z opóźnieniem. Sąd Okręgowy oparł się na ustalonym przez Sąd Rejonowy stanie faktycznym, a nadto uznał za bezsporne, że przetarg poprzedzający zawarcie umowy został ogłoszony w dniu 14 września 2007 r. wraz z określeniem w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w tym stawki podatku VAT w wysokości 7 %, jak również, iż stawka ta nie została zmieniona, mimo że w dniu 19 września 2007 r. została uchwalona ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, która od dnia 1 stycznia 2008 r. wprowadzała 22 % stawkę podatku VAT na roboty budowlane objęte umową. Ustawa została opublikowana w dniu 19 października 2007 r., lecz strona pozwana nie zmieniła stawki, choć w dniach 26 września i 8 października dokonała innych zmian w warunkach zamówienia. Ustalił także, iż do dnia orzekania wszystkie prace objęte budową zostały wykonane i całe wynagrodzenie określone umownie zostało zapłacone. Sąd pierwszej instancji nie znalazł podstawy do uwzględnienia powództwa w oparciu o art. 144 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych oraz o art. 632 § 2 k.c. i art. 357 k.c.