Uchwała składu 7 sędziów SN z 23 marca 2011 r., sygn. I UZP 3/10

Sąd Najwyższy w składzie: Prezes SN Walerian Sanetra (przewodniczący) SSN Kazimierz Jaśkowski SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca, uzasadnienie) SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca) SSN Romualda Spyt SSN Jolanta Strusińska-Żukowska SSN Andrzej Wróbel

Protokolant Katarzyna Antolak z udziałem Prokuratora Prokuratury Generalnej Piotra Wiśniewskiego

w sprawie z odwołania Jerzego Z. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych - Oddziałowi Wojewódzkiemu w K. o wznowienie postępowania w sprawie wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 23 marca 2011 r., zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 8 października 2010 r., sygn. akt I UK 104/10,

Czy dopuszczalna jest droga sądowa przed sądem powszechnym w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego wydanej na podstawie art. 83a ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.) w przedmiocie nieważności decyzji tego organu?

podjął uchwałę:

Od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (organu rentowego) wydanej na podstawie art. 83a ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) w przedmiocie nieważności decyzji przysługuje odwołanie do właściwego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych;

i postanowił nadać jej moc zasady prawnej.

Uzasadnienie

I.

1. Przedstawione zagadnienie prawne wyłoniło się podczas rozpoznania przez Sąd Najwyższy skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 15 stycznia 2009 r. sygn. akt III AUa 1373/08 wydanego w sprawie przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi Wojewódzkiemu w K. o wznowienie postępowania w sprawie wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Skład orzekający uznał, że rozpoznanie skargi kasacyjnej wymaga w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia kontrowersyjnego i niejednolicie rozstrzyganego w orzecznictwie problemu dotyczącego wykładni art. 83a ust. 2 dodanego do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dniem 1 stycznia 2003 r. na mocy art. 1 pkt 41 ustawy z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 241, poz. 2074 ze zm.), w kontekście dopuszczalności drogi sądowej przed sądem powszechnym (sądem ubezpieczeń społecznych) w sprawie odwołania od decyzji organu rentowego wydanej w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji uprzednio wydanej przez ten organ. Powołany przepis ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podlega zastosowaniu w sprawie o wymiar i pobór składek na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z art. 109 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.) oraz zgodnie z art. 32 i art. 68 ust. 1 pkt 1c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ponadto w myśl art. 476 § 2 k.p.c. - sprawami z zakresu ubezpieczeń społecznych są sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, dotyczących nie tylko ubezpieczeń społecznych (art. 476 § 2 pkt 1 k.p.c.), lecz także innych świadczeń w sprawach należących do właściwości ZUS (art. 476 § 2 pkt 4 k.p.c.). Ubezpieczony zaś to nie tylko osoba ubiegająca się o ustalenie istnienia bądź nieistnienia obowiązku ubezpieczenia i jego zakresu, ale także wymiaru składki z tego tytułu (art. 476 § 5 pkt 2 lit. b k.p.c.). Chociaż ubezpieczenie zdrowotne bezpośrednio nie jest objęte katalogiem ubezpieczeń społecznych zawartych w art. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe), to jednak w orzecznictwie Sądu Najwyższego uznaje się je za rodzaj ubezpieczenia społecznego (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 24 stycznia 2007 r., III UZP 4/06. OSNP 2007 nr 15-16, poz. 226;OSP 20087 nr 4, poz. 47 z glosą J.Jończyka).