Wyrok SN z dnia 21 września 2011 r., sygn. I CSK 727/10

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)

SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)

SSA Marek Machnij

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Ewy P. i Mirosława S.

przeciwko P. S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej

w dniu 21 września 2011 r.,

skargi kasacyjnej powodów

od wyroku Sądu Apelacyjnego w W.

z dnia 6 maja 2010 r., uchylił zaskarżony wyrok w zakresie oddalającym apelację powodów (punkt 1) i orzekającym o kosztach procesu za drugą instancję (punkt 2) i w tej części przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w W. do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny w W. oddalił apelacje powodów Ewy P. i Mirosława S. oraz pozwanego P. Spółki Akcyjnej w W. od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 26 maja 2009 r., którym zasądzono na rzecz każdego z powodów kwoty po 310 932,42 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 lipca 2005 r., oddalono powództwa w pozostałej części oraz zniesiono wzajemnie koszty procesu.

Rozstrzygnięcie to oparte zostało na następujących ustaleniach i wnioskach:

Strony łączyła w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2003 r. umowa ubezpieczenia budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych, w której suma ubezpieczenia określona została na 1 161 900 zł. W dniu 29 grudnia 2003 r. spaleniu uległ kurnik fermowy, oddany do użytku w 1999 r. wraz z urządzeniami oraz pozostałe budynki. Przyczyną pożaru było zerwanie się mocowania urządzenia grzewczego. Z uwagi na to, że powodowie scedowali wierzytelność wynikającą z umowy ubezpieczenia na rzecz P. Spółki Akcyjnej, pozwany poinformował Bank o tym zdarzeniu i przewidywanej wysokości odszkodowania, a następnie w dniu 15 marca 2004 r. wypłacił mu 200 000 zł, kwotę 260 000zł w dniu 16 czerwca 2004 r. oraz do rąk powodów kwotę 57 744 zł w dniu 16 lipca 2004 r. Powodowie pismami z dnia 20 kwietnia 2004 r. poinformowali pozwanego, że zamierzają odbudować zniszczony budynek i przedłożyli w dniu 20 grudnia 2004 r. kosztorys, wniosek o uzgodnienie projektu oraz o zatwierdzenie projektu inwestycji, polegającej na odbudowie budynku do tuczu drobiu rzeźnego. Ponadto złożona kopia fragmentu dziennika budowy z wpisem kierownika budowy i stwierdzeniem rozpoczęcia rozbiórki spalonego budynku wskazywała na realność zadeklarowanego zamiaru. Po wykonaniu rozbiórki i opracowaniu kosztorysu przez następnego kierownika budowy powodowie przystąpili do gromadzenia materiałów budowlanych. Biegli z Politechniki j stwierdzili, że nie istnieje możliwość wykorzystania pozostałości po pożarze kurnika do jego odbudowy, które powinny być rozebrane, określili także koszt odbudowy na 1 443 000 zł według cen z 2004 r. Nie było możliwe zabezpieczenie budynku oraz osuszenie go, z uwagi na bardzo niskie temperatury, co wskazywało na bezzasadność zarzutu przyczynienia się do zwiększenia rozmiaru szkody. Sąd Apelacyjny uznał, że pozwany zobowiązany jest do wypłacenia odszkodowania w wysokości sumy ubezpieczenia objętej umową, stosownie do § 22 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 3 kwietnia 1997 r. w sprawie ogólnych warunków umów obowiązkowego ubezpieczenia budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych (Dz. U. Nr 36, poz.220, dalej - o.w.u.), ponieważ powodowie wykazali, że podjęli czynności zmierzające do odbudowy. Żądanie przewyższające sumę ubezpieczenia nie zasługiwało na uwzględnienie. Podwyższenie stawki podatku od towarów i usług (VAT) dokonane zostało po powstaniu wymagalności świadczenia pozwanego, skoro zdarzenie ubezpieczeniowe miało miejsce w dniu 29 grudnia 2003 r., a część odszkodowania w wysokości 200 000 zł wypłacona została przed zmianą stawki tego podatku. Opieszałość powodów w podjęciu działań zmierzających do odbudowy nie może obciążać pozwanego. Zastosowaniu art. 357 k.c. sprzeciwiają się zasady współżycia społecznego. Powodowie nie wykazali, czy i w jaki sposób zmiana stawki podatku wpłynęła na wysokość kosztów odbudowy.