Postanowienie z dnia 30 marca 2011 r., sygn. III CZP 136/10

Wartość darowizny podlega zaliczeniu na substrat zachowku bez względu na to, czy przedmiotem darowizny jest nieruchomość, czy ruchomość, gospodarstwo rolne, czy przedsiębiorstwo. Nie ma znaczenia też cel, w jakim darowizna została dokonana - czy darczyńca chciał w ten sposób uregulować sprawy majątkowe, czy uzyskać uprawnienie do renty bądź emerytury.

Sąd Najwyższy w składzie: SSN Jan Górowski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Iwona Koper SSN Dariusz Zawistowski

w sprawie z powództwa Agnieszki P. przeciwko Krzysztofowi S. o zachowek, po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 30 marca 2011 r., na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w S. postanowieniem z dnia 16 listopada 2010 r.,

"Czy uprawnionym w rozumieniu art. 991 k.c. jest również spadkobierca, który został powołany do spadku z ustawy, i w przypadku udzielenia odpowiedzi pozytywnej czy wartość gospodarstwa rolnego, będącego przedmiotem umowy darowizny, zawartej w związku z zaprzestaniem działalności rolniczej darczyńców i dla nabycia świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników uwzględnia się przy ustalaniu zachowku?"

odmawia podjęcia uchwały.

Uzasadnienie

W toku rozpoznawania apelacji pozwanego Sąd Okręgowy w S., na podstawie art. 390 § 1 k.p.c., przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienia prawne dotyczące następującego stanu faktycznego: spadkodawczyni Urszula S. zmarła w 2007 r. nie pozostawiając testamentu. Jej mąż oraz każde z dwójki dzieci uzyskali stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy; każde po 1/3 części. W dniu 23 marca 1995 r. spadkodawczyni wraz z mężem zawarli z synem notarialną umowę nazwaną darowizny gospodarstwa rolnego. W tej umowie stwierdzili, że zaprzestają prowadzenia działalności rolniczej i przedłożyli notariuszowi decyzję Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 31 stycznia 1994 r. ustalającą prawo Urszuli S. do uzyskania renty rolniczej. Jednocześnie w umowie ustanowiono na rzecz darczyńców służebność osobistą polegającą na korzystaniu z dwóch izb w budynku mieszkalnym, a także z piwnicy, strychu oraz z zabudowań gospodarczych.