Postanowienie SN z dnia 15 lipca 2010 r., sygn. IV CNP 6/10

Instytucja zastawu hipotecznego typu mortgage (hipoteka morska jest znacząco odmiennym zabezpieczeniem) nie występuje w polskim prawie, nie jest nim ustawowy zastaw dotyczący wierzytelności uprzywilejowanych. Stanowi ona specyficzną formę zabezpieczenia spłaty pożyczki, dającą pożyczkodawcy, stosownie do wiążącej umowy, określone w niej uprawnienie w stosunku do zajętej nieruchomości lub statku.

Sąd Najwyższy w składzie: SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Wojciech Katner SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)

w sprawie ze skargi uczestnika postępowania o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Sądu Apelacyjnego w G. z dnia 16 czerwca 2009 r., w sprawie z wniosku A. (Port w T.) z siedzibą w T., (Estonia) przy uczestnictwie O. z siedzibą w N., (Cypr) o udzielenie zabezpieczenia, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 15 lipca 2010 r.,

oddala skargę i zasądza od O. z siedzibą w N. na rzecz A. (Port w T.) z siedzibą w T. kwotę 1200 (tysiąc dwieście) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Postanowieniem częściowym z dnia 15 maja 2009 r. Sąd Okręgowy w G. udzielił zabezpieczenia roszczenia uprawnionego A. (Port w T.) z siedzibą w T. w stosunku do obowiązanego O. z siedzibą w N. o zapłatę 404 189,73 euro przez zajęcie statku S., wpisanego do międzynarodowego rejestru IMO oraz o numerze IMO Registered Owner, call sign IBDU, znajdującego się w Stoczni Remontowej, stanowiącego własność obowiązanego, a sumę zabezpieczenia ustalił na kwotę 1 453 548 zł.

Sąd ten podał, że w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w G. z dnia 8 kwietnia 2009 r., którym uchylono postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 3 listopada 2008 r. uwzględniające wniosek uprawnionego o udzielenie zabezpieczenia w stosunku do S. w H. i sprawę przekazano do ponownego rozpoznania, wyrażone zostało stanowisko, że do wierzytelności wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt q Międzynarodowej Konwencji w sprawie zajęcia (aresztu) statków morskich, podpisanej w dniu 10 maja 1952 r. w Brukseli (Dz. U z 1976 r. Nr 39, poz. 229, dalej Konwencja z 1952 r.) należy stosować również Konwencję Międzynarodową o ujednostanieniu niektórych zasad, odnoszących się do przywilejów i hipotek morskich podpisaną w Brukseli w dniu dnia 10 kwietnia 1926 r. (Dz. U. z 1937 r. Nr 33, poz. 260, dalej Konwencja z 1926 r.) i art. 91 pkt 1 ustawy z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski (Dz. U. Nr 138, poz.1545, dalej k.m.). Wierzytelności z tytułu opłat portowych są wierzytelnościami morskimi uprzywilejowanymi, z którymi związane jest ustawowe prawo zastawu na statku, należą do wskazanej kategorii i mogą być dochodzone przeciwko właścicielowi statku. Zachodzi natomiast potrzeba ustalenia, czy dotychczasowy obowiązany był w chwili ich powstania armatorem statku. Zgodnie z art. 14 Konwencji z 1926 r. jej postanowienia mają zastosowanie w sprawie, a nadto art. 90 do 92 k.m., przewidujące powstanie ustawowego prawa zastawu na statku, skutecznego względem jego właściciela. Żądanie udzielenia zabezpieczenia w stosunku do właściciela statku zgłoszone zostało w piśmie uprawnionego z dnia 11 maja 2009 r., a legitymacja procesowa tego obowiązanego w tym postępowaniu wynika z art. 6 Konwencji z 1952 r. w związku z art. 1017 § 2 k.p.c. Dopuszczalne było, stosownie do art. 2 Konwencji z 1952 r., zajęcie statku będącego przedmiotem postępowania w obrębie polskiej jurysdykcji. Roszczenie zostało uprawdopodobnione dokumentami w postaci faktur, zwłaszcza że objęte nimi należności częściowo zostały spłacone przez pierwotnie obowiązanego.