Wyrok SN z dnia 27 maja 2010 r., sygn. III CSK 230/09

Odsetki za zwłokę w spełnieniu świadczenia pieniężnego, określone przed wejściem w życie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych ustaw,  w wysokości 360% rocznie stanowią lichwę, czyli są wynikiem nagannego zachowania wierzyciela, sprzecznego z zasadami współżycia społecznego, rozumianymi jako przyjmowane w społeczeństwie reguły moralnego, słusznego postępowania człowieka.

Korzystanie z prawa podmiotowego właściciela pieniędzy, jako dysponenta określonej wartości ekonomicznej z nadmiernego oprocentowania jest sprzeczne z zasadami uczciwości, uczciwego zarobku, rzetelności strony stosunku umownego i tych wartości, które kierują uczciwym społeczeństwem w potocznym rozumieniu tych określeń.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)

SSN Dariusz Dończyk

SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa Jarosława G. przeciwko Markowi Ł. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej  w dniu 27 maja 2010 r., skargi kasacyjnej pozwanego  od wyroku Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 11 marca 2009 r.,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w K. i pozostawia temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 11 marca 2009 r. Sąd Apelacyjny w K. oddalił apelację pozwanego Marka Ł. od wyroku Sądu Okręgowego w N. z dnia 20 listopada 2008 r. W ustalonym w sprawie stanie faktycznym chodziło o nie zwrócenie przez pozwanego pożyczki w wysokości 100.000 złotych oraz należnych odsetek umownych i tzw. odsetek karnych, w związku z umowami pożyczki udzielonej pozwanemu kilkakrotnie przez powoda Jarosława G. w 2002 r., zabezpieczanej za każdym razem wekslem in blanco. Po wypełnieniu weksla na kwotę 484.578,08 złotych kwoty pożyczki wraz z odsetkami i skierowaniu sprawy na drogę sądową, najpierw został wydany na powyższą kwotę nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, następnie wyrokiem Sądu pierwszej instancji nakaz ten został utrzymany w mocy powołanym wyrokiem Sądu Okręgowego, a wskutek oddalenia apelacji rozstrzygnięcie to zostało utrzymane w mocy. Sąd Apelacyjny ustalił w szczególności, że udzielona pożyczka nie wiązała się z prowadzeniem działalności gospodarczej, a samo to, że roszczenie przysługiwało przedsiębiorcy nie jest wystarczające do uznania, że jest ono związane z działalnością gospodarczą i przez to podlega trzyletniemu przedawnieniu na podstawie art. 118 k.c. Ponadto, umowne określenie odsetek, zwanych „karnymi” za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, nawet w wysokości 20% miesięcznie, przed wejściem w życie nowelizacji art. 359 k.c. i wprowadzenia odsetek maksymalnych nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, powodując nieważność umowy w tej części na podstawie art. 58 § 2 k.c.