Wyrok SN z dnia 24 lutego 2010 r., sygn. II UK 208/09

Przy ustalaniu prawa do emerytury na podstawie art. 10a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) osoby, która pobierała rentę inwalidzką z zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej (przy braku stosownej umowy międzynarodowej z Polską), nie uwzględnia się okresów pobierania tej renty do okresów wymaganych do przyznania emerytury.

Przewodniczący SSN Zbigniew Myszka, Sędziowie SN: Roman Kuczyński (sprawozdawca), Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 lutego 2010 r. sprawy z wniosku Grażyny P. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-nych-Oddziałowi w W. o emeryturę, na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 stycznia 2009 r. [...]

oddalił skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 20 grudnia 2007 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w Warszawie odmówił Grażynie P. prawa do emerytury.

Wyrokiem z dnia 27 maja 2008 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie oddalił odwołanie ubezpieczonej od wyżej wymienionej decyzji organu rentowego. Ze zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego wynikało, że odwołująca się posiadała wymagany do nabycia prawa do emerytury wiek 60 lat. Nie posiadała jednak chociażby minimalnego, określonego przez art. 28 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, 15-letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Udowodniła ona bowiem jedynie okres 11 lat 1 miesiąc i 3 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Sąd Okręgowy nie mógł natomiast uwzględnić przy ustalaniu prawa do emerytury wnioskodawczyni okresu od 16 października 2001 r. do 24 sierpnia 2006 r., w którym pobierała ona rentę inwalidzką w Australii. Zgodnie bowiem z art. 10a ust. 1 ustawy o emeryturach, przy ustalaniu prawa do emerytury osoby, która osiągnęła wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn i utraciła prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługującej z Funduszu z powodu odzyskania zdolności do pracy, uwzględnia się również okresy pobierania tej renty, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 i 10, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. Jak wynika z powyższego przepisu, w ocenie Sądu, nie znajduje on zastosowania do osoby wnioskodawczyni, gdyż dotyczy jedynie osób pobierających rentę z tytułu niezdolności do pracy przysługującej z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie zaś z zagranicznych instytucji rentowych. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, niedopuszczalne byłoby w tym kontekście zastosowanie postulowanej przez odwołującą się „wykładni funkcjonalnej" tego przepisu, polegającej na uwzględnieniu okresu pobierania przez nią renty inwalidzkiej, pomimo że wypłacana była ona przez zagraniczną instytucję rentową (inną niż Fundusz Ubezpieczeń Społecznych). Zgodnie bowiem z powszechnie przyjętymi zasadami wykładni prawa, bezwzględne pierwszeństwo przed wykładnią funkcjonalną (celowością) ma wykładnia gramatyczna przepisu. Jednoznaczne i niebudzące wątpliwości brzmienie przepisu wyklucza zastosowanie wykładni funkcjonalnej. Jest ona bowiem dopuszczalna jedynie w odniesieniu do przepisów niejednoznacznych w swoim brzmieniu i budzących praktyczne wątpliwości.