Wyrok SN z dnia 15 czerwca 2005 r. sygn. II PK 274/04

Postępowanie apelacyjne dotknięte jest nieważnością (art. 379 pkt 2 k.p.c.), jeżeli sąd drugiej instancji wydał wyrok po rozpoznaniu apelacji, bez uprzedniego wezwania do uzupełnienia jej braku przez dołączenie wymaganego pełnomocnictwa (art. 391 w związku z art. 130 § 1 i art. 126 § 3 k.p.c.).

Przewodniczący SSN Herbert Szurgacz

Sędziowie SN: Maria Tyszel, Andrzej Wasilewski (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 czerwca 2005 r. sprawy z powództwa Hanny S. przeciwko A. Spółce z o.o. w L. o odszkodowanie, wynagrodzenie i ekwiwalent za urlop, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy z dnia 17 czerwca 2004 r. [...]

uchylił zaskarżony wyrok oraz zniósł postępowanie przed Sądem Okrę-gowym-Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy wyrokiem z dnia 17 czerwca 2004 r. [...], w sprawie z powództwa Hanny S. przeciwko „A.” Spółce z o.o. w L. o odszkodowanie, wynagrodzenie i ekwiwalent za urlop, w wyniku apelacji powódki oraz apelacji strony pozwanej zmienił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy z dnia 28 stycznia 2004 r. [...] w ten sposób, że zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 25.441,38 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę wraz z ustawowymi odsetkami i oddalił powództwo w pozostałej części oraz oddalił apelację strony pozwanej. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy w uzasadnieniu tego wyroku stwierdził w szczególności, że: po pierwsze - „za spóźnione uznać należy zarzuty strony pozwanej zgłoszone w apelacji złożonej w dniu 10 marca 2004 r., a wskazujące na naruszenie przez Sąd I instancji przepisów dotyczących sprostowania wyroku. Postanowienie o sprostowaniu w sentencji wyroku z dnia 28 stycznia 2004 r. błędów rachunkowych zostało doręczone pełnomocnikowi strony pozwanej w dniu 26 lutego 2004 r. W ustawowym terminie żadna ze stron nie zaskarżyła tego orzeczenia. Zatem uprawomocniło się ono w dniu 5 marca 2004 r. i na podstawie art. 365 § 1 k.p.c. wiąże zarówno Sąd, jak i strony postępowania.”; po drugie - „przy wypowiedzeniu powódce umowy o pracę doszło do naruszenia przepisów art. 30 § 4 i art. 41 k.p. Przyczyna wypowiedzenia wskazana w pisemnym oświadczeniu z dnia 12 grudnia 2002 r. została sformułowana w sposób zbyt ogólny. (...) stwierdzenie, że powódka „niezastosowała się do poleceń zarządu” nie pozwalało na jednoznaczną ocenę, jakie wydarzenia pracodawca łączył z zachowaniem powódki uzasadniającym wypowiedzenie”; po trzecie - „pismo o wypowiedzeniu stosunku pracy zostało doręczone powódce w trakcie korzystania przez nią z urlopu wypoczynkowego. (...) w trakcie postępowania pierwszoinstancyjnego pozwana Spółka nie kwestionowała faktu, iż powódka od dnia 2 grudnia 2002 r. korzystała z urlopu wypoczynkowego. Twierdziła jedynie, że oświadczenie o wypowiedzeniu zostało doręczone powódce w dniu, w którym była ona obecna w pracy (...). W apelacji strona pozwana po raz pierwszy zarzuciła, że urlopu wypoczynkowego na okres od 2 do 13 grudnia 2002 r. udzieliła powódce osoba nieuprawniona do podejmowania w imieniu pracodawcy czynności z zakresu prawa pracy. Powyższa okoliczność nie podlega badaniu przez Sąd Okręgowy. Zgodnie bowiem z art. 381 k.p.c., sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Niezależnie od powyższego, (...) brak jest dowodów, które uzasadniałyby pogląd o braku umocowania Anety K. do reprezentowania strony pozwanej w sprawach z zakresu prawa pracy, stosownie do art. 3 § 1 k.p.”; po czwarte - Sąd pierwszej instancji „prawidłowo wyliczył równowartość jednomiesięcznego wynagrodzenia powódki, liczonego jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. W tym zakresie zastosowanie znajdują przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. Nr 2, poz. 14 ze zm.)”; po piąte - natomiast na uwzględnięnie zasługiwała apelacja powódki, bowiem „strona pozwana nieprawidłowo zastosowała wobec powódki jednomiesięczny termin wypowiedzenia umowy o pracę. Powódka zatrudniona była u strony pozwanej od dnia 1 lutego 2000 r. do dnia 31 stycznia 2003 r., a zatem co najmniej 3 lata w rozumieniu art. 36 § 1 pkt 3 k.p. Sąd I instancji, określając okres pracy powódki u strony pozwanej, zastosował przepis art. 112 k.c., zgodnie z którym termin oznaczony w latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu. Tymczasem do liczenia terminów określonych w przepisach prawa pracy, przepisy Kodeksu cywilnego znajdują zastosowanie jedynie odpowiednio i tylko w zakresie nieuregulowanym prawem pracy. W uzasadnieniu uchwały z dnia 21 maja 1991 r., I PZP 16/91 (OSNCP 1992, nr 1, poz. 10) Sąd Najwyższy odrzucił stosowanie reguły art. 112 k.c. do stosunków pracy.”; po szóste - „zgodnie z art. 49 k.p., w razie wypowiedzenia krótszego niż wymagany, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu wymaganego, a pracownikowi przysługuje wynagrodzenie do czasu rozwiązania umowy. Wobec powyższego, zmianie uległa również kwota zasądzonego na rzecz powódki odszkodowania w związku z naruszeniem przez stronę pozwaną przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę za wypowiedzeniem. Przyznając powódce zarówno wynagrodzenie z art. 47 k.p., jak i wynagrodzenie z art. 49 k.p., Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uchwale z dnia 4 listopada 1992 r., I PZP 63/92 (OSNCP 1993 nr 7-8, poz. 201), wedle którego, jeżeli wypowiedzenie stosunku pracy jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 § 1 k.p.) i jednocześnie zastosowano okres wypowiedzenia krótszy niż wymagany (art. 49 k.p.) - nie stosuje się art. 45 § 2 k.p., chyba że przewidywane w tym przepisie odszkodowanie jest korzystniejsze od wynagrodzenia z art. 49 k.p. W ocenie Sądu Okręgowego pogląd wyrażony w powołanej uchwale nie znajduje uzasadnienia w obowiązujących przepisach Kodeksu pracy. Żaden przepis nie wyklucza prawa pracownika do odszkodowania z art. 45 § 1 k.p., jeśli dodatkowo pracodawca zastosował krótszy niż wymagany okres wypowiedzenia. Zdaniem Sądu Okręgowego, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za skrócony okres wypowiedzenia z art. 49 k.p., a nie odszkodowanie określone w art. 45 k.p. tylko wtenczas, gdy uchybienie pracodawcy przy wypowiedzeniu umowy o pracę polegało jedynie na zastosowaniu krótszego od wymaganego okresu wypowiedzenia.”; po siódme - „w związku z tym, że umowa o pracę prawidłowo powinna zostać rozwiązana przez stronę pozwaną w dniu 31 marca 2003 r., powódce na podstawie art. 171 § 1 pkt 1 k.p. w związku z art. 155 § 1 k.p. przysługuje ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za rok 2003 r. w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego w Spółce w roku ustania stosunku pracy.”