Wstąpienie osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela

Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2005 r. sygn. II CK 576/04

Wstąpienie osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela na skutek spłacenia wierzyciela (art. 518 § 1 pkt 1 k.c.) następuje tylko w zakresie, w jakim osoba trzecia spłaciła dług, który w stosunku podstawowym był wymagalny.

Sędzia SN Iwona Koper (przewodniczący)

Sędzia SN Marek Sychowicz (sprawozdawca)

Sędzia SA Dariusz Zawistowski

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Skarbu Państwa - Ministra Finansów przeciwko "C.Ł.", S.A. w Ł. o zapłatę 2 409 360,73 zł oraz z powództwa wzajemnego "C.Ł.", S.A. w Ł. przeciwko Skarbowi Państwa - Ministrowi Finansów o zapłatę 2 064 979,62 zł, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 7 kwietnia 2005 r. kasacji strony powodowej - pozwanej wzajemnej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 16 grudnia 2003 r.

uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Łodzi do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2003 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił apelację Skarbu Państwa - Ministra Finansów od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 2 sierpnia 2002 r., oddalającego powództwo główne, którym Skarb Państwa -Minister Finansów domagał się zasądzenia na jego rzecz od "C.Ł.", S.A. w Ł. kwoty 2 029 776,90 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 12 grudnia 1998 r. i kwoty 379 583,83 zł oraz zasądzającego - w wyniku uwzględnienia powództwa wzajemnego - od Skarbu Państwa - Ministra Finansów na rzecz "C.Ł.", S.A. w Ł. kwotę 2 060 470,72 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 14 stycznia 1999 r., kwotę 4508,62 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 stycznia 2000 r. i odsetki ustawowe od kwoty 140 478,40 zł za okres od dnia 25 lutego 1999 r. do dnia 19 września 2001 r.

Według ustaleń dokonanych przez Sąd pierwszej instancji, Przedsiębiorstwo Przemysłu Chłodniczego w Ł. w dniu 16 sierpnia 1989 r. zawarło z Bankiem Gospodarki Żywnościowej, Oddziałem Wojewódzkim w Ł. umowę o kredyt na finansowanie zadania inwestycyjnego. Kredytobiorca zobowiązał się spłacać uzyskany kredyt w kwocie 1 162 700 zł wraz z odsetkami w dwóch transzach rocznie, poczynając od 1992 r. do 2001 r. Za wierzytelność wynikającą z umowy kredytowej w dniu 9 listopada 1990 r. poręczenia udzielił Skarb Państwa - Minister Finansów. W1990 r. realizacja zadania inwestycyjnego została wstrzymana. Zobowiązanie kredytobiorcy zaciągnięte wobec kredytodawcy w związku z udzieleniem kredytu nie zostało wykonane. Wykonując zobowiązanie poręczycielskie, Skarb Państwa - Minister Finansów w okresie od czerwca 1991 r. do stycznia 1993 r. spłacił całą należność kredytową wraz z odsetkami i pismem z dnia 6 kwietnia 1995 r. wezwał kredytobiorcę do zapłaty całej należności w kwocie 2 029 776,90 zł. Wezwanie okazało się bezskuteczne. W wyniku prywatyzacji Przedsiębiorstwa Przemysłu Chłodniczego w Ł. jego następcą prawnym jest pozwana spółka. Na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego wystawionego przez powoda w dniu 11 grudnia 1998 r., obejmującego spłaconą przez niego należność kredytową wraz z odsetkami, Urząd Skarbowy w okresie od grudnia 1998 r. do lutego 1999 r. pobrał z rachunku pozwanej kwotę 2 205 457,74 zł. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 8 grudnia 2000 r. uchylił postanowienie Izby Skarbowej w Ł. o odmowie umorzenia egzekucji administracyjnej, uznając, że roszczenia powoda mają charakter cywilnoprawny i mogą być dochodzone przed sądem powszechnym. Pozwana pismem z dnia 26 stycznia 2000 r. wezwała Drugi Urząd Skarbowy Ł.-B. do zwrotu wyegzekwowanych od niej kwot. Zwrócone jej zostały jedynie koszty egzekucyjne w kwocie 140 478,40 zł.