Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2004 r. sygn. III SK 31/04

Kara pieniężna przewidziana w art. 101 ust. 2 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.) jest sankcją nakładaną na przedsiębiorcę za niedopełnienie obowiązku udzielenia na żądanie Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów informacji niezbędnych do wszczęcia i sprawnego prowadzenia postępowania także wówczas, gdy żądana informacja została udzielona z opóźnieniem, już po wszczęciu postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej.

Przewodniczący SSN Andrzej Wasilewski

Sędziowie SN: Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Jerzy Kwaśniewski

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2004 r. sprawy z odwołania Telekomunikacji Polskiej SA przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o ochronę konkurencji i konsumentów, na skutek kasacji strony powodowej od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie-Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 9 lipca 2003 r. [...]

oddalił kasację;

zasądził od strony powodowej Telekomunikacji Polskiej SA na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów decyzją z dnia 24 lipca 2002 r. [...] wydaną na podstawie art. 101 ust. 2 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 122, poz. 1319 ze zm.) nałożył na Telekomunikację Polską SA w Warszawie (dalej TP SA) karę pieniężną w kwocie 3.521,90 zł, stanowiącej równowartość 1.000 euro, za nieudzielenie w terminie informacji żądanych przez Prezesa Urzędu na podstawie art. 45 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Uzasadniając wydaną decyzję, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej Prezes Urzędu) wskazał, że pismem z 11 lutego 2002 r. powiadomił TP SA o wszczęciu przeciwko niej postępowania antymonopolowego w sprawie nadużywania przez nią pozycji dominującej poprzez narzucanie nieuczciwych cen i uciążliwych warunków umów (art. 8 ust. 2 pkt 1 i 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów), w związku z czym na podstawie art. 45 tej ustawy zwrócił się o przedstawienie stosownych wyjaśnień w sprawie w terminie 14 dni pod rygorem sankcji płynących z ustawy. Zgodnie z dyspozycją art. 45 ust. 2 ustawy w piśmie tym określił zakres żądanej informacji, cel żądania, termin na udzielenie odpowiedzi oraz pouczenie o sankcjach za nieudzielenie informacji lub udzielenie informacji nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd. W piśmie z 25 lutego 2002 r., doręczonym w dniu 27 lutego 2002 r., TP SA złożyła częściowe wyjaśnienia, wnosząc o wyznaczenie dodatkowego 14-dniowego terminu na udzielenie odpowiedzi w zakresie pytań sformułowanych w punktach 8, 9 i 11 pisma Prezesa Urzędu z 11 lutego 2002 r. Prośbę tę uzasadniono koniecznością „sięgnięcia do materiałów źródłowych, gdyż nie jest możliwe uzyskanie wyjaśnień od osób, które zajmowały się przygotowaniem cennika". Do 13 marca 2002 r., kiedy upłynął termin, o który wnioskowała TP SA, Prezes Urzędu nie otrzymał odpowiedzi na pytania zawarte w punktach 8, 9 i 11 swojego pisma z 11 lutego 2002 r. Wobec powyższego 27 marca 2002 r. Prezes wszczął przeciwko TP SA postępowanie w sprawie nałożenia kary pieniężnej, o czym poinformował stronę, doręczając jej zawiadomienie w tym przedmiocie 4 kwietnia 2002 r. W tym samym dniu TP SA złożyła żądane wyjaśnienia dotyczące punktów 8, 9 i 11 pisma Prezesa Urzędu z 11 lutego 2002 r. W kolejnym piśmie z 10 kwietnia 2002 r., będącym odpowiedzią na zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie nałożenia kary, TP SA wyjaśniła, że nie była w stanie w terminie odpowiedzieć na pytania Prezesa Urzędu ze względu na zmiany organizacyjne w strukturze telekomunikacji i odejście osób, które zajmowały się przygotowaniem cennika, wyjaśnień dotyczących punktów 8, 9 i 11 pisma Prezesa udzieliła bez zbędnej zwłoki, a jej opóźnienie nie wynikało ze złej woli. Nadto strona wskazała, że otrzymała zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej 5 kwietnia 2002 r., a żądane wyjaśnienia złożyła 4 kwietnia 2002 r., przed doręczeniem jej zawiadomienia o wszczęciu postępowania. Wydając decyzję o nałożeniu kary pieniężnej, Prezes Urzędu podkreślił, że za takim rozstrzygnięciem przemawia kilka argumentów. Po pierwsze, TP SA udzieliła stosownych wyjaśnień dopiero po 50 dniach od otrzymania pisma Prezesa Urzędu z 11 lutego 2002 r. (wyznaczającego 14-dniowy termin na udzielenie informacji). Po drugie, TP SA miała łącznie aż 28 dni na udzielenie wyjaśnień w terminie (po uwzględnieniu jej wniosku o przedłużenie pierwotnego 14-dniowego terminu o dodatkowe 14 dni). Po trzecie, pytania zadane przez Prezesa Urzędu były kontynuacją wątków wcześniej rozpoczętych w trakcie innego postępowania, nie miały charakteru informacji nowych, pojawiających się po raz pierwszy w trakcie postępowania. Po czwarte, wartość dowodowa uzyskanych wyjaśnień była niewspółmierna do czasu oczekiwania na te wyjaśnienia. Po piąte, przesuwanie przez TP SA terminów na udzielenie odpowiedzi na wezwania Prezesa Urzędu jest zjawiskiem nagminnym. We wcześniejszych przypadkach, gdy zwłoka w udzieleniu odpowiedzi była nieznaczna, Prezes Urzędu odstępował od uruchamiania procedury antymonopolowej w sprawie nałożenia kary, korzystając z uprawnienia do fakultatywnego nakładania kary pieniężnej. Po szóste, TP SA korzysta z fachowej pomocy prawnej, znane są jej prawne konsekwencje nieudzielenia informacji w terminie. Przy ustalaniu wymiaru kary Prezes UOKiK kierował się przesłankami wskazanymi w art. 104 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.