Wyrok SN z dnia 18 grudnia 2001 r. sygn. I PKN 755/00

Pracownik, który przez wiele lat faktycznie pełnił funkcję zakładowego społecznego inspektora pracy za dorozumianą i niewątpliwą wolą pracowników zakładu pracy, mimo niedokonania formalnego wyboru po upływie wcześniejszej kadencji, korzysta ze szczególnej ochrony prawnej przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy w granicach określonych art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz.U. Nr 35, poz. 163 ze zm.).

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza

Sędziowie SN: Jadwiga Skibińska-Adamowicz (sprawozdawca), Barbara Wagner

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2001 r. sprawy z powódz­twa Danuty M. przeciwko Okręgowemu Przedsiębiorstwu Przemysłu Mięsnego w B. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 20 czerwca 2000 r. [...]

oddalił kasację.

Uzasadnienie

Powódka Danuta M. w pozwie przeciwko Okręgowemu Przedsiębiorstwu Przemysłu Mięsnego w B. żądała uznania za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego w piśmie z dnia 23 lutego 1999 r., powołując się na ochronę sto­sunku pracy wynikającą z faktu pełnienia funkcji zakładowego społecznego inspekto­ra pracy (art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 24 lipca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy).

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Białymstoku wyrokiem z dnia 10 lutego 2000 r. oddalił powództwo. Ustalił, że powódka rozpoczęła pracę w pozwanym Przedsiębiorstwie w dniu 14 listopada 1966 r. i pracowała na różnych stanowiskach. Od dnia 1 lutego 1995 r. została zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw cen, planowa­nia i analiz ekonomicznych. W dniu 25 marca 1988 r. Zarząd Związku Zawodowego Pracowników Okręgowego Przedsiębiorstwa Przemysłu Mięsnego w B. wybrał powódkę na zakładowego społecznego inspektora pracy, natomiast pracodawca przyznał jej wynagrodzenie związane z pełnieniem wymienionej funkcji stosownie do obowiązujących przepisów. W czasie wykonywania obowiązków zakładowego społecznego inspektora pracy powódka brała udział w seminariach i kursach mających na celu poszerzenie wiedzy w zakresie tej funkcji. Było to w latach 1990-1995. Mandat powódki jako zakładowego społecznego inspektora pracy obejmował lata 1988­92, po czym wygasł. Jednak wybory uzupełniające nie odbyły się, wobec czego po­wódka była nadal traktowana jako zakładowy społeczny inspektor pracy, ponadto wykonywała wszystkie czynności określone ustawą o społecznej inspekcji pracy. Między innymi prowadziła zakładową książkę uwag i zaleceń oraz wydawała zalece­nia, które były akceptowane przez pracodawcę. Brała także udział w analizowaniu przyczyn wypadków przy pracy oraz w ustalaniu okoliczności powstania tych wypad­ków, wydawała kierownikowi zakładu pracy pisemne zalecenia dotyczące usunięcia uchybień, była przewodniczącą komisji bezpieczeństwa i higieny pracy oraz członkiem zespołu roboczego do spraw przestrzegania przepisów ochrony pracy. W okre­sie od stycznia 1995 r. do lutego 1999 r. występowała 142 razy w roli rzecznika inte­resów pracowników. Uczestniczyła też w komisjach egzaminacyjnych i prowadziła księgę zaleceń i uwag. Działalność powódki odbywała się za zgodą pracodawcy i organizacji związkowych działających w zakładzie pracy. W dniu 24 lutego 1999 r. powódka otrzymała pismo pracodawcy zawierające oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę, które jako podstawę wskazało art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 grud­nia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw. Sąd Rejonowy uznał, że wypowiedzenie to było uzasadnione, ponieważ spowodowała je obiektywna konieczność zmniejszenia zatrudnienia, wywołana przyczynami ekono­micznymi (obniżenie się produkcji i brak perspektyw jej wzrostu), a ponadto praco­dawca, typując pracowników do zwolnienia, kierował się względami społecznymi, obejmując zwolnieniami jedynie tych pracowników, którzy nabyli uprawnienia do świadczeń emerytalnych lub przedemerytalnych.