Postanowienie SN z dnia 8 marca 2001 r. sygn. III KKO 5/00

Do rozpoznania sprawy o odsetki z tytułu opóźnienia lub zwłoki w wypłacie odszkodowania, o którym mowa w art. 98 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (jednolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543), właściwy jest sąd powszechny.

Przewodniczący SSN Andrzej Wasilewski

Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski, Andrzej Wróbel (sprawozdawca), przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości Barbara Łochowska, przedstawiciel Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji Izabela Zaniewska-Różycka

Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym, po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2001 r. na posiedzeniu jawnym sprawy z wniosku Bazylego P. o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego o właściwości między Sądem Okręgowym w Białymstoku a Gminą Miejską w H. o zapłatę,

postanowiło:

uznać, że właściwym do rozpoznania sprawy jest Sąd Okręgowy w Białymstoku.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w Białymstoku postanowieniem z dnia 23 listopada 1999 r. [...] odrzucił pozew Bazylego P. o zapłatę Sąd ustalił, że Kierownik Urzędu Rejonowego w H. decyzją z dnia 21 marca 1995 r. dokonał podziału nieruchomości powoda, w wyniku którego doszło do wydzielenia części gruntu pod drogi dojazdowe. Starosta Powiatowy w H. decyzją z dnia 8 czerwca 1999 r. ustalił wartość działek wydzielonych pod drogi dojazdowe na kwotę 29.620 zł i zobowiązał Gminę Miejską w H. do wypłacenia na rzecz powoda wyżej wymienionej kwoty.

W ocenie Sądu z przepisu art. 98 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami wynika, że przy wypłacie odszkodowania za przejście działek gruntu na własność gminy stosuje się zasady tożsame z zasadami obowiązującymi przy wywłaszczaniu nieruchomości, co ma zastosowanie w rozpoznawanej sprawie. Roszczenie o odsetki jest roszczeniem akcesoryjnym w stosunku do roszczenia o odszkodowanie, gdyż obowiązek zapłaty odsetek jest pochodny od obowiązku zapłaty sumy głównej odszkodowania. „Obowiązek zapłaty odszkodowania powstaje na tle stosunku administracyjnego charakteryzującego się cechami wyraźnie administracyjnymi, takimi jak nierówność stron, podporządkowanie jednej z nich, zaliczenie świadczenia z nim związanego do zarządzającej i wykonawczej działalności organu administracji. Skoro zatem obowiązek zapłaty odszkodowania powstał na tle stosunku administracyjnoprawnego, to również obowiązek zapłaty odsetek od tegoż odszkodowania zachowuje administracyjny charakter. Uregulowanie zawarte w ustawie o gospodarce nieruchomościami, zawierające odesłanie do Kodeksu cywilnego, nie zmienia charakteru stosunków prawnych, które ze swej istoty są administracyjne. Regulacja art. 138 pkt 2 ustawy nie stwarza generalnego domniemania drogi sądowej dla wszystkich roszczeń powstających na tle przedmiotowego przepisu. W związku z powyższym roszczenie o odsetki od świadczenia administracyjnoprawnego jakim jest odszkodowanie za przejście własności działek, przeznaczonych na drogi w myśl art. 98 ustawy o gospodarce nieruchomościami, na rzecz gminy, nie ma charakteru cywilnego, lecz administracyjnoprawny, a spory powstałe na tle odsetek nie są sporami cywilnymi i do ich rozpatrywania nie są powołane sądy powszechne, lecz organy administracji. Pogląd, iż roszczenie o odsetki od świadczeń administracyjnoprawnych nie ma charakteru cywilnego, lecz administracyjny został wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1992 r, III AZP 27/92". Sąd Apelacyjny w Białymstoku postanowieniem z dnia 3 lutego 2000 r. [...] uchylił zaskarżone - zażaleniem powoda - powyższe postanowienie w części dotyczącej żądania zapłaty kwoty 90 zł i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bielsku Podlaskim; w pozostałym zakresie zażalenie oddalił. W ocenie Sądu zasadnie uznał Sąd Okręgowy, że orzekanie o odsetkach za opóźnienie w zapłacie odszkodowania przyznanego w trybie art. 132 ust. 1 w związku z art.. 98 ust. 1 i 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami należy do organu administracyjnego. Powołane przez Sąd pierwszej instancji orzeczenia Sądu Najwyższego zapadły wprawdzie w okresie obowiązywania innego stanu prawnego, lecz pogląd w nich wyrażony zachował pełną aktualność. Poza tym skarżący w zażaleniu nie przytoczył żadnych argumentów, które mogłyby skłaniać do przyjęcia odmiennego poglądu.