Wyrok SN z dnia 19 kwietnia 2001 r. sygn. I PKN 362/00

1. Przepis art. 36 ust. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 118, poz. 561 ze zm.) nie dopuszcza możliwości wliczenia do okresu zatrudnienia uprawnionego pracownika pracy wykonywanej w innym zakładzie pracy niż komercjalizowane przedsiębiorstwo państwowe (bank państwowy) i powstała z niego spółka.

2. Pozbawienie uprawnionego pracownika należnych mu nieodpłatnie akcji stanowi szkodę w rozumieniu art. 361 § 2 KC, niezależnie od tego, czy zakupił on je z własnych środków na giełdzie oraz czy istnieją czasowe ograniczenia w możliwości zbywania tych akcji.

Przewodniczący SSN Barbara Wagner

Sędziowie SN: Walerian Sanetra (sprawozdawca), Andrzej Wasilewski

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2001 r. sprawy z powództwa Zbigniewa P. przeciwko Bankowi P. Spółce Akcyjnej - Grupie P. Spółce Akcyjnej - Oddziałowi w C. i Bankowi P. Spółce Akcyjnej - Grupie P. Spółce Akcyjnej - Centrali w W. o odszkodowanie, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 3 lutego 2000 r. [...]

oddalił kasację i nie obciążył powoda kosztami postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

W imieniu powoda Zbigniewa P. wniesiona została kasacja od wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 3 lutego 2000 r. [...], którym oddalona została jego apelacja od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie z dnia 3 września 1999 r. [...].

Sąd pierwszej instancji oddalił powództwo Zbigniewa P. przeciwko Bankowi P. SA - Grupa P. SA Oddziałowi w C. i Bankowi P. SA Grupa . SA - Centrali w W. o 29.325 zł i zasądził od powoda na rzecz Banku P. SA - Grupa SA Centrali w W. -kwotę 1699.22 zł tytułem kosztów procesu. Powód był zatrudniony: 1. w NBP - Oddziale Wojewódzkim w C. od 1 czerwca 1976 r. do 31 grudnia 1988 r., 2. w NBP Oddziale Okręgowym w C. w okresie od 1 do 31 stycznia 1989 r., 3. w Banku D. - Oddziale w C. od 1 lutego 1989 r. do 25 listopada 1991 r., 4. w Banku D. SA - Oddziale w C. od 26 listopada 1991 r. do 15 września 1996 r., 5. w Banku D. SA - Grupa P. SA w C. od 16 września 1996 r. do 1 lipca 1997 r. Postanowieniem z dnia 4 grudnia 1998 r. Sąd Rejonowy w L. Wydział Gospodarczy Rejestrowy wykreślił z rejestru handlowego Bank D. SA - Grupa P. SA w L. wobec połączenia Banku z Bankiem P. SA - Grupa P. SA w W. jako bankiem przejmującym [...]. Powód otrzymał zaświadczenia Banku D. SA - wydane w celu ustalenia uprawnień do nieodpłatnego nabycia akcji Banku P. SA - Grupa P. SA w W. należących do Skarbu Państwa - wykazujące okres zatrudnienia, według stanu na dzień przekształcenia banku państwowego w spółkę akcyjną: 1. z 26 maja 1997 r., obejmujące okres 15 lat 5 miesięcy 25 dni, 2. z 7 listopada 1997 r., wskazujące okres 2 lat 10 miesięcy 25 dni. Z kolejnego zaświadczenia Banku z dnia 2 stycznia 1998 r. wynika, że okres zatrudnienia powoda do dnia konsolidacji sprawozdań finansowych wynosił łącznie 8 lat 5 miesięcy 1 dzień (od 1 lutego 1989 r. do 1 lipca 1997 r.). Na podstawie umowy nieodpłatnego zbycia akcji z dnia 25 stycznia 1999 r. - zawartej pomiędzy Skarbem Państwa reprezentowanym przez Ministra Skarbu Państwa (zbywającym) a powodem Zbigniewem P. -nabywający uzyskał 845 akcji zwykłych na okaziciela serii A Spółki Akcyjnej Bank P. SA - Grupa P. SA, każda o wartości nominalnej 1 zł. Powód został zaliczony do czwartej grupy stażowej, w której na jednego zatrudnionego przypada 845 akcji. Żądanie pozwu zmierzało by w stażu pracy uwzględniono również wcześniejszy okres zatrudnienia powoda, tj. od 1 czerwca 1976 r. do 31 stycznia 1989 r., co w konsekwencji sytuowałoby go w grupie siódmej i uprawniało do nabycia 1504 akcji, co według kursu akcji Banku P. z dnia 25 stycznia 1999 r. wynoszącego 44,50 zł stanowi 29.325 zł dochodzone pozwem (659 x 44,50 zł). Zdaniem Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych istota sporu sprowadza się do rozstrzygnięcia kwestii, czy powód winien mieć zaliczony okres pracy w NBP do stażu pracy uprawniającego do nieodpłatnego nabycia akcji Banku P. SA, należącego do Skarbu Państwa. Uprawnienie pracowników do nabywania akcji uregulowano w art. 36 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 118, poz. 561 ze zm.), stanowiąc w jego ust. 4, iż akcje zbywa się nieodpłatnie w grupach wyodrębnionych ze względu na okresy zatrudnienia uprawnionych pracowników w komercjalizowanym przedsiębiorstwie państwowym i w spółce powstałej w wyniku komercjalizacji tego przedsiębiorstwa państwowego. Minister Skarbu Państwa w wydanym w dniu 3 kwietnia 1997 r. rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad podziału uprawnionych pracowników na grupy, ustalenia liczby akcji przypadających na każdą z tych grup oraz trybu nabywania akcji przez uprawnionych pracowników (Dz.U. Nr 33, poz. 200) w § 2 ust. 2 określił, że zaliczenie uprawnionych pracowników do grupy następuje na podstawie udokumentowanego okresu zatrudnienia, potwierdzonego zaświadczeniami wydanymi przez komercjalizowane przedsiębiorstwo i spółkę powstałą w wyniku komercjalizacji tego przedsiębiorstwa. W umowie zawartej przez Ministra Skarbu Państwa ze Spółką Bank P. SA - Grupa P. SA w W. - w celu sprawnego przeprowadzenia nieodpłatnego udostępnienia uprawnionym pracownikom Spółki akcji należących do Skarbu Państwa - określono kategorie pracowników, do których będą kierowane wezwania do składania oświadczeń o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji. Za uprawnionych pracowników uznano między innymi „osoby zatrudnione przez banki zależne tworzące Grupę P. SA w dniu przekształcenia banku państwowego w spółkę akcyjną oraz osoby, które pracowały co najmniej 10 lat w Oddziale NBP, z którego powstał dany z banków zależnych wchodzących w skład Grupy P. SA jako bank państwowy i w banku państwowym do dnia jego rejestracji jako spółki akcyjnej, z którymi rozwiązano stosunek pracy w związku z ich przejściem na emeryturę lub rentę, ewentualnie z przyczyn określonych w ustawie z dnia 28 grudnia 1989 r. o tzw. zwolnieniach grupowych”. W ocenie Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych powództwo jest bezzasadne, bowiem zgłoszone przez powoda żądanie nie znajduje podstaw prawnych. Jego zdaniem za taką podstawę nie może być uznany przepis § 3 umowy z dnia 30 kwietnia 1997 r. ponieważ z Oddziału Wojewódzkiego NBP w C., w którym pracował powód, nie powstał Oddział Banku D. w C. Sąd ten podniósł, że zgodnie z Zarządzeniem Prezesa NBP z dnia 24 grudnia 1988 r. [...] w przedmiocie organizacji Banku, z dniem 31 grudnia 1988 r. został między innymi zlikwidowany Oddział Wojewódzki NBP w C. i powołany Oddział Okręgowy NBP w C. oraz oddział operacyjny pod nazwą NBP Oddział w C., posiadający numer rozliczeniowy [...]. Zarządzeniem [...] Prezesa NBP z dnia 14 lutego 1989 r. w sprawie zadań i jednostek organizacyjny przechodzących z Narodowego Banku Polskiego do Banku D. w L. został przekazany do Banku D. Oddział NBP w C. [...], wskazany w poz. 3 załącznika Nr 1 do zarządzenia. Sąd pierwszej instancji podkreślił, iż także ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. Nr 4, poz. 22 ze zm.) normująca w art. 79 ust. 3 status prawny pracowników banków państwowych zatrudnionych uprzednio w NBP - nie może stanowić podstawy roszczenia powoda. Dlatego jego żądanie zasądzenia równowartości dalszych akcji nie znajduje usprawiedliwienia.