Wyrok SN z dnia 29 marca 2001 r. sygn. I PKN 326/00

Dopuszczalne jest zaproponowanie radcy prawnemu, świadczącemu w charakterze pracownika pomoc prawną na rzecz spółdzielni, której jest członkiem, stanowiska kierownika działu wymagającego znajomości prawa i doświadczenia prawniczego, jeżeli zmiana warunków pracy jest uzasadniona potrzebami gospodarczymi i organizacyjnymi spółdzielni.

Przewodniczący SSN Zbigniew Myszka

Sędziowie SN: Jadwiga Skibińska-Adamowicz (sprawozdawca), Barbara Wagner.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 29 marca 2001 r. sprawy z powództwa Elżbiety R. przeciwko Międzywojewódzkiej Usługowej Spółdzielni Inwalidów w B. o przywrócenie do pracy i zapłatę, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 10 lutego 2000 r. [...]

oddalił kasację.

Uzasadnienie

Powódka Elżbieta R. żądała zasądzenia od Międzywojewódzkiej Usługowej Spółdzielni Inwalidów w B. przywrócenia do pracy na stanowisku radcy prawnego i zasądzenia kwoty 8.212,80 zł tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Jej zdaniem, w pozwanej Spółdzielni nie było w rzeczywistości zmian organizacyjnych, likwidacja etatu radcy prawnego była fikcyjna, a wypowiedzenie warunków pracy i płacy niezasadne i niezgodne z przepisami.

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Białymstoku wyrokiem z dnia 8 października 1999 r. oddalił powództwo. Ustalił, że powódka została zatrudniona w pozwanej Spółdzielni od dnia 1 sierpnia 1994 r. na stanowisku radcy prawnego w pełnym wymiarze czasu pracy na czas określony, a od dnia 1 grudnia 1994 r. na czas nie określony. Na podstawie uchwały Rady Nadzorczej z dnia 23 lutego 1996 r. powódka została członkiem pozwanej Spółdzielni, zaś na mocy uchwały tej Rady z dnia 9 sierpnia 1996 r. została wykluczona spośród członków Spółdzielni na podstawie art. 24 Prawa spółdzielczego. Uchwała ta została uchylona wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Białymstoku z dnia 11 kwietnia 1997 r, a powódka uzyskała przywrócenie do pracy i wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Wyrok ten uprawomocnił się wskutek oddalenia apelacji strony pozwanej wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 19 czerwca 1997 r. Pismem z dnia 20 sierpnia 1997 r. powódka została poinformowana o zamiarze likwidacji jej stanowiska. Wskazany do obrony jej praw związek zawodowy negatywnie ustosunkował się do zamiaru wypowiedzenia warunków pracy i płacy, a stanowisko to podtrzymała w piśmie z dnia 22 września 1997 r. Federacja Związków Zawodowych Pracowników Spółdzielczości Inwalidów, której pozwana Spółdzielnia przedstawiła sprawę w piśmie doręczonym dnia 2 września 1997 r. Jednak wcześniej, dnia 9 września 1997 r, pozwana Spółdzielnia wypowiedziała powódce warunki pracy i płacy, proponując na miejsce dotychczasowych - stanowisko kierownika nowego działu, w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem w kwocie 825 zł i 25% dodatkiem funkcyjnym. Sąd Rejonowy ustalił także, iż w pozwanej Spółdzielni doszło do zmian organizacyjnych i utworzenia nowego schematu organizacyjnego, który nie przewiduje stanowiska radcy prawnego. Obsługa prawna wykonywana przez etatowego radcę prawnego została zastąpiona obsługą kancelarii prawniczych wykonywaną na podstawie umów zlecenia. Przyczyną powyższych zmian były względy ekonomiczne oraz dążenie do usprawnienia pracy. Strona pozwana uznała za korzystniejszą obsługę prawną ze strony kancelarii prawniczej, gdyż unikała w ten sposób zwolnień lekarskich etatowego radcy prawnego, jego urlopów i innych przerw w świadczeniu pracy, a także konieczności zatrudnienia - obok powódki - drugiego radcy prawnego ze względu na dużą ilość spraw. Zaproponowana zaś powódce praca na eksponowanym stanowisku kierowniczym była zgodna z jej wykształceniem i kwalifikacjami. Powódka tej propozycji nie przyjęła. W ocenie Sądu pierwszej instancji przyczyna wypowiedzenia zmieniającego była rzeczywista, a decyzja o tym wypowiedzeniu zgodna z interesem pozwanej Spółdzielni i nie stanowiła zarazem szykany powódki. Nie zostały ponadto naruszone przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, gdyż ogólnokrajowa organizacja związkowa zajęła stanowisko po upływie terminu pięciodniowego przewidzianego w art. 38 § 3 KP.