Wyrok SN z dnia 3 czerwca 1998 r. sygn. I PKN 174/98

Przy wykładni i stosowaniu art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela - Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. (jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm.) należy uwzględnić, iż Centrum Edukacji Nauczycieli nie jest typową szkołą, a organizacja pracy zatrudnionych w nim nauczycieli wykazuje cechy szczególne.

Przewodniczący SSN: Andrzej Kijowski

Sędziowie SN: Adam Józefowicz, Walerian Sanetra (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 1998 r. sprawy z powództwa Romana B. przeciwko Centrum Edukacji Nauczycieli w G. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z siedzibą w Gdyni z dnia 4 listopada 1997 r. [...]

oddalił kasację i zasądził od Romana B. na rzecz strony pozwanej kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powód Roman B. wniósł kasację od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z dnia 4 listopada 1997 r. [...], którym Sąd ten oddalił jego apelację od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Gdańsku z dnia 10 kwietnia 1997 r. [...]. Sąd Pracy oddalił jego powództwo o przywrócenie do pracy. Z ustaleń Sądu Pracy wynika, iż powód Roman B. był zatrudniony w Centrum Edukacji Nauczycieli w G. od dnia 1 września 1993 r. do dnia 30 czerwca 1996 r., wykonując pracę na stanowisku nauczyciela - konsultanta do spraw nauczania historii. Pismem z dnia 4 czerwca 1996 r. dyrektor CEN poinformował powoda, iż z dniem 1 lipca 1995 r. ulega likwidacji etat nauczyciela-konsultanta do spraw nauczania historii, co uniemożliwia dalsze zatrudnienie powoda na zajmowanym stanowisku, a coza tym idzie, zamierza rozwiązać z nim stosunek pracy na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karty Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357). W dniu 18 czerwca 1996 r. powód otrzymał pismo dyrektora CEN rozwiązujące z nim stosunek pracy z dniem 30 czerwca 1996 r. W dniu 30 maja 1996 r. dyrektor Wydziału Kształcenia Ogólnego i Opieki Kuratorium Oświaty w G. wydał zalecenie do organizacji CEN na rok szkolny 1996/1997. Zalecenia te dotyczyły, po pierwsze, zmiany organizacyjnej w związku z powoływaniem nauczycieli wiodących (pełniących zadania doradcy) i ograniczeniem skutkiem tego etatów konsultantów przedmiotowych i problemowych (do jednego), z wyjątkiem języka polskiego i matematyki. Po drugie, włączenia do obowiązków konsultantów przedmiotów zawodowych (którym podlega najmniejsza liczba nauczycieli), prowadzenia egzaminów na stopień specjalizacji. Zalecenia te przygotowane były przy współudziale dyrektora ekonomiczno-administracyjnego Kuratorium i przez niego zaakceptowane, jako pełniącego funkcje wicekuratora oświaty w zastępstwie kuratora przebywającego na zwolnieniu lekarskim. Placówka Centrum Edukacji Nauczycieli w G. w 1993 r. przechodziła zmiany reorganizacyjne. W ramach tych zmian funkcje doskonalenia zawodowego nauczycieli przejmowali nauczyciele konsultanci. Założeniem było jednocześnie, że w drugim etapie zmian powoływani będą nauczyciele wiodący. Stanowiska konsultantów wprowadzone zostały jako etap przejściowy dla wprowadzenia stanowiska nauczycieli wiodących z chwilą przejęcia szkół przez władze samorządowe i uregulowania w tym zakresie kwestii finansowych. Ostateczne przejęcie szkół podstawowych przez samorządy nastąpiło w styczniu 1996 r. Ponadto, na mocy ustawy o dużych miastach przejęte zostały przez samorządy szkoły ponadpodstawowe. W tym stanie rzeczy od początku 1996 r. wprowadzono instytucję nauczycieli wiodących. Wprowadzenie instytucji nauczycieli wiodących ma na celu umożliwienie nauczycielom bliższego kontaktu z nimi i stworzenia warunków do doskonalenia zawodowego bliżej miejsca pracy. Za doskonalenie zawodowe nauczycieli odpowiada kurator, jednakże nauczyciele wiodący zatrudnieni są w poszczególnych szkołach, obejmujących jedną gminę. W celu powierzenia funkcji nauczycielowi wiodącemu w danej szkole, gmina musi otrzymać na to środki finansowe z budżetu państwa. Kuratorium nie przekazuje z własnej puli na ten cel żadnych środków pieniężnych, występuje natomiast z wnioskiem do Ministra Edukacji Narodowej o przyznanie określonej subwencji. W roku 1996 w wyniku porozumienia Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa Finansów przekazano gminom środki finansowe na zatrudnienie nauczycieli wiodących. Środki te nie zostały przyznane Kuratorium. Problemy finansowe Kuratorium, między innymi związane z nadmiernym zatrudnieniem w stosunku do otrzymywanych środków, jak również to, że w znacznej części te same zadania były realizowane przez nauczycieli wiodących i konsultantów, spowodowało podjęcie przez Kuratorium decyzji o redukcji etatów nauczycieli konsultantów według zalecenia dyrektora Wydziału Kształcenia Ogólnego i Opieki Kuratorium Oświaty z dnia 30 maja 1996 r. Z pisma z dnia 4 marca 1997 r. (Wicekuratora Oświaty) skierowanego do dyrektora CEN wynika, iż Ministerstwo Edukacji Narodowej określiło dla Kuratorium na 1996 rok 4.326 etatów kalkulacyjnych. Według sprawozdań Rb-70 przeciętne zatrudnienie w poszczególnych kwartałach 1996 r. w jednostkach bezpośrednio podległych Kuratorium Oświaty kształtowało się następująco: w I kwartale 4.996 etatów, w II kwartale 4.658 etatów, w III kwartale 4.590 etatów. Zatem określona w planie kalkulacyjnym liczba etatów została znacznie przekroczona i konieczne było podjęcie działań zmierzających do zmniejszenia zatrudnienia. Redukcja etatów w CEN początkowo miała dotyczyć 10 osób.