Uchwała Składu 7 Sędziów SN z dnia 11 czerwca 1996 r., sygn. III CZP 52/96

Sąd Najwyższy z udziałem prokuratora po rozpoznaniu wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1996 r. Nr Kw. Pr. 4121/3/96/C o rozstrzygnięcie następującego zagadnienia prawnego:

„Czy Skarbowi Państwa (Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych) przysługuje hipoteka ustawowa na zabezpieczenie zobowiązań zakładu pracy z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i na zaopatrzenie emerytalne?”

podjął następującą uchwałę:

Skarbowi Państwa (Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych) nie przysługuje hipoteka ustawowa na zabezpieczenie zobowiązań pracodawcy z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne.

Uzasadnienie

Przedstawiając składowi siedmiu sędziów do rozstrzygnięcia przytoczone w sentencji uchwały zagadnienie prawne, Pierwszy Prezes wskazał na występującą w tej materii rozbieżność w orzecznictwie Sądu Najwyższego.

Mianowicie w uchwale z 23.VIII.1995 r. III CZP 101/95 (nie publ.) Sąd Najwyższy stwierdził, że Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych przysługuje hipoteka ustawowa na nieruchomościach zakładu pracy z tytułu nie zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne. W motywach powołał się na przepis § 1 pkt 12 rozporządzenia Rady Ministrów z 16.II.1989 r. w sprawie rozciągnięcia przepisów ustawy o zobowiązaniach podatkowych na niektóre rodzaje świadczeń w zakresie umarzania zaległości podatkowych, który przewiduje stosowanie m.in. art. 24 ustawy o zobowiązaniach podatkowych do należności ZUS z tytułu składek.

Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z 28.III.1995 r. I CR 2/95 oraz w uchwale z 27.III.1996 r. III CZP 24/96 (nie publikowane). Dokonując wykładni art. 24 wymienionej ustawy, w motywach tej uchwały Sąd Najwyższy uznał, że przepis ten używając terminu „ustalonych w decyzji zobowiązań podatkowych” objął nim zarówno decyzje wydane na podstawie art. 5 ust. 1, jak i art. 5 ust. 3 tej ustawy.