Wyrok NSA z dnia 28 czerwca 2022 r., sygn. I FSK 914/18

Podatek od towarów i usług

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Zubrzycki (spr.), Sędzia NSA Arkadiusz Cudak, Sędzia WSA (del.) Agnieszka Jakimowicz, Protokolant Krzysztof Zaleski, po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2022 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 lutego 2018 r. sygn. akt VIII SA/Wa 877/17 w sprawie ze skargi E. W. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w [...] z dnia 26 września 2017 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za wszystkie okresy rozliczeniowe 2014 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2) zasądza od E. W. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w [...] kwotę 9100 (dziewięć tysięcy sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji.

1.1. Wyrokiem z 8 lutego 2018 r. sygn. akt VIII SA/Wa 877/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej: WSA, Sąd pierwszej instancji) w sprawie ze skargi E. W. (dalej: Strona, Skarżąca), uchylił decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej (dalej: DIAS, organ odwoławczy) z 26 września 2017 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za wszystkie okresy rozliczeniowe 2014 r. (opisany wyrok i powołane w uzasadnieniu orzeczenia sądów administracyjnych dostępne są w internetowej bazie orzeczeń CBOSA).

1.2. Sąd pierwszej instancji podał, że zaskarżoną decyzją DIAS utrzymał w mocy decyzję Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w R. (dalej: NUS) z 22 czerwca 2017 r. określającej Skarżącej zobowiązanie w podatku od towarów i usług za wszystkie kwartały 2014 r.

Organ odwoławczy przyjął, że istota sporu w realiach niniejszej sprawy dotyczy możliwości odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT wystawionych dla Skarżącej przez S. sp. z o.o. W ocenie organów podatkowych sporne faktury nie dokumentowały rzeczywistych zdarzeń gospodarczych. DIAS zgodził się z organem pierwszej instancji, że Skarżąca bezpodstawnie odliczała podatek naliczony wynikający z treści spornych faktur, które dotyczyły dostawy na jej rzecz usług budowlanych oraz towarów (materiałów budowalnych) przez wystawcę spornych faktur. Jednocześnie DIAS przyjął, że usługi wyszczególnione w treści spornych faktur faktycznie zostały wykonane, niemniej spółka S. sp. z o.o. nie mogła wykonać zleconych przez Skarżącą usług, ponieważ działała bez organów uprawnionych do reprezentacji, nie była czynnym podatnikiem VAT i nie zatrudniała wówczas pracowników budowalnych, którzy potencjalnie mogliby te usługi wykonać. Spółka nie miała również zaplecza technicznego i sprzętu niezbędnego do wykonania ww. usług. Organ odwoławczy uznał, że zeznania świadków: S. W. i M. K. są niespójne, a pełnomocnik Skarżącej (mąż) nie miał wiedzy na temat tego, kto wykonywał sporne usługi. Skarżąca dokonywała znacznych płatności za towary i usługi w formie gotówkowej, tym samym organ odwoławczy stwierdził, że dostawa usług i towarów na rzecz Skarżącej została dokonana przez nieujawniony podmiot, albowiem spółka S. sp. z o.o. nie była rzeczywistym wykonawcą tych usług i dostawcą towarów. W związku z powyższym, DIAS nie dał wiary twierdzeniom Skarżącej, że zakwestionowane faktury odzwierciedlają rzeczywiste zdarzenia gospodarcze. Organ odwoławczy zgodził się z organem pierwszej instancji również co do tego, że Skarżąca nie wykazała, że nie wiedziała i nie mogła wiedzieć, że bierze udział w oszustwach podatkowych związanych z wystawianiem faktur VAT oraz wprowadzeniem ich do obrotu gospodarczego - nie wykazała tzw. "dobrej wiary". W ocenie organu odwoławczego wystąpiły przesłanki odmówienia Skarżącej prawa do odliczenia podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 lit. a) oraz art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r. Nr 1777 poz. 1054; dalej: u.p.t.u.). Ponadto organ odwoławczy wskazał, że Skarżąca powierzyła prowadzenie działalności swojemu mężowie - S. W. - świadomie rezygnując z jakiegokolwiek nadzoru nad firmą, a ta okoliczność nie zwalnia jej z odpowiedzialności za skutki podatkowe związane z prowadzeniem działalności przez ustanowionego pełnomocnika. W toku prowadzonego postępowania organ odwoławczy ocenił, że Skarżąca wykazała się daleko idącą ufnością wobec swojego kontrahenta, nie dopełniając przy tym czynności, o których mowa w art. 96 ust. 13 u.p.t.u. W sprawie istotne znaczenia miał fakt, że 13 zakwestionowanych faktur zostało wystawionych po wykreśleniu S. sp. z o.o. z rejestru podatników czynnych, a 35 po wykreśleniu z Krajowego Rejestru Sądowego M.K., pełniącego wówczas funkcję członka zarządu spółki. Dodatkowo, brak było w sprawie jakichkolwiek pisemnych umów współpracy pomiędzy stronami, czy też protokołu odbioru prac budowlanych. Z kolei o braku przezorności świadczyła dodatkowo gotówkowa forma rozliczeń, zwłaszcza że sporne faktury opiewały na znaczne kwoty. Wyżej wskazane okoliczności, zdaniem organu odwoławczego świadczą o tym, że Skarżąca godziła się na swój udział w oszustwach podatkowych.