Wyrok NSA z dnia 23 października 2020 r., sygn. I OSK 1125/20

Pomoc społeczna

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Maciej Dybowski Sędziowie: Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska (spr.) Sędzia del. WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska po rozpoznaniu w dniu 23 października 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej L. Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 12 grudnia 2019 r. sygn. akt II SA/Sz 796/19 w sprawie ze skargi L. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] czerwca 2019 r. nr [...] w przedmiocie specjalistycznych usług opiekuńczych oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie wyrokiem z dnia 12 grudnia 2019 r. oddalił skargę L. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] czerwca 2019 r. nr [...] w przedmiocie specjalistycznych usług opiekuńczych.

W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji przyjął następujące okoliczności faktyczne i prawne:

P. P. zwrócił się o przyznanie Jego babci - L. Z. specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania od stycznia 2019 r. w wymiarze: wtorki, środy, piątki, soboty i niedziele - dwa razy dziennie po 1 godzinę.

W dniu [...] grudnia 2018 r. wydana została decyzja administracyjna, na mocy której odmówiono przyznania L. Z. prawa do specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania. Decyzją z dnia [...] lutego 2019 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. uchyliło ww. decyzję z dnia [...] grudnia 2018 r. w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.

Decyzją z dnia [...] marca 2019 r. Prezydent Miasta S. ponownie odmówił przyznania stronie wnioskowanej pomocy w postaci specjalistycznych usług opiekuńczych. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że w świetle art. 50 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2018 r. poz. 1508 ze zm., dalej jako: u.p.s.), omawianą pomoc mogą otrzymać osoby mające rodziny, niemniej w tych przypadkach ustawodawca odwołuje się do zasady pomocniczości, zwracając uwagę na obowiązki opiekuńcze wynikające z więzi rodzinnych. Zdaniem organu, to członkowie rodziny (wspólnie i oddzielnie zamieszkujący) są zobowiązani do wzajemnego wsparcia, pomocy oraz rozwiązywania pojawiających się problemów w obrębie najbliższej rodziny, dopiero wówczas gdy przy wykorzystaniu własnych możliwości, uprawnień, zasobów nie są w stanie pokonać trudności mogą liczyć na pomoc społeczną. Pomoc społeczna ma bowiem charakter uzupełniający i skierowana jest przede wszystkim do osób samotnych, wymagających opieki, które z różnych przyczyn są jej pozbawione i nie są w stanie we własnym zakresie zorganizować tej pomocy. Z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego wynika, iż strona nie jest osobą samotną i pozbawioną wsparcia członków rodziny. Z notatki służbowej z dnia 25 marca 2019 r. wynika, iż od stycznia 2019 r. wnioskodawczyni ma zapewnioną opiekę ze strony prywatnej osoby, która wykonuje wszelkie czynności związane z pielęgnacją i higieną. Osoba ta została zatrudniona przez P. P. W rozmowie z pracownikiem socjalnym P. P. oświadczył, iż jest zadowolony z takiej formy opieki i nie ma co do niej zastrzeżeń, a stan zdrowia strony nie uległ pogorszeniu oraz, że ponosi koszty zatrudnienia prywatnej osoby. Jak zaznaczył koszt za godzinę usługi prywatnej jest porównywalny z kosztami jakie ponosił za usługi opiekuńcze realizowane na podstawie decyzji Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie. Wobec faktu, iż wnioskodawczyni ma zapewnioną pomoc usługową ze strony osób prywatnych, organ uznał, że przyznanie jej pomocy w formie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania nie jest zasadne. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie nie jest bowiem w stanie udzielić wszystkich świadczeń w oczekiwanych i wnioskowanych rozmiarach. W roku 2018 Rejonowy Ośrodek Pomocy Rodzinie [...] w S. zrealizował świadczenia w postaci specjalistycznych usług opiekuńczych na rzecz 43 osób, w łącznym wymiarze ponad 22.108 godzin specjalistycznych usług opiekuńczych. Z uwagi na trudną sytuację finansową i niewystarczające środki Ośrodek posiada ograniczoną liczbę usług opiekuńczych, kierowanych w pierwszej kolejności do tych osób, które wymagają pomocy, a są samotne lub tych osób w rodzinie, gdzie nie można takiej pomocy zapewnić, gdzie brak jest możliwości i zasobów aby świadczyć pomoc i opiekę nad potrzebującym członkiem rodziny.