Postanowienie NSA z dnia 27 sierpnia 2019 r., sygn. I OZ 666/19

Wymierzenie grzywny

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Komendanta Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2019 r. sygn. akt II SO/Wa 11/19 w sprawie z wniosku K. F. o wymierzenie Komendantowi Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej grzywny w trybie art. 55 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi postanawia: oddalić zażalenie.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z 8 kwietnia 2019 r., II SO/Wa 11/19, po rozpoznaniu wniosku K. F. o wymierzenie Komendantowi Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej grzywny w trybie art. 55 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wymierzył organowi grzywnę w wysokości 2.292 zł. W uzasadnieniu Sąd I instancji podniósł, że jak wynika z dokumentów załączonych do wniosku o wymierzenie organowi grzywny oraz informacji zawartych w odpowiedzi organu na ww. wniosek, organ od dnia 30 października 2018 r. był w posiadaniu korespondencji zawierającej skargę - pismo z 26 października 2018 r. - na bezczynność Komendanta Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej w sprawie niewykonania wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 czerwca 2017 r., I OSK 2373/15, z tego powodu od tej daty rozpoczął biec organowi termin przewidziany na przekazanie skargi sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę, określony w art. 54 § 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz.U. 2018 r. poz. 1302 ze zm.; dalej jako: "p.p.s.a."). W tej sytuacji trzydziestodniowy termin na przekazanie przez organ skargi wraz z odpowiedzią i aktami sprawy do Sądu upłynął z dniem 29 listopada 2018 r. Jak wynika z kolei z akt sprawy prowadzonej pod sygn. akt II SAB/Wa 136/19, w której została zarejestrowana skarga - pismo z 26 października 2018 r., poprzedzona żądaniem skarżącego - K. F., o rozpoznanie sprawy na podstawie odpisu skargi, oryginał wspomnianej skargi wraz z odpowiedzią organu na tę skargę oraz aktami sprawy zostały osobiście złożone w siedzibie Sądu 15 marca 2019 r. (por. prezentatę Biura Podawczego, w aktach sprawy II SAB/Wa 136/19). W ocenie Sądu, okoliczności wskazywane przez organ w odpowiedzi na wniosek o wymierzenie grzywny, nie zwalniały organu z obowiązku przekazania skargi do Sądu. Przewidziany w art. 54 § 2 p.p.s.a. obowiązek przekazania sądowi akt sprawy i odpowiedzi na skargę, poza nadzwyczajnym przypadkiem wymienionym w art. 54 § 3 p.p.s.a., ma charakter bezwzględny. Organ, za pośrednictwem którego skarga została wniesiona, co do zasady zawsze zobowiązany jest przekazać ją do sądu administracyjnego, niezależnie od tego, czy w jego ocenie brak ku temu racjonalnych powodów. O dopuszczalności skargi wniesionej do sądu administracyjnego rozstrzyga bowiem wyłącznie ten sąd, a nie organ, za pośrednictwem którego omawiany środek zaskarżenia jest wnoszony. W ocenie Sądu, sformułowanie zawarte w art. 55 § 1 p.p.s.a. nakazuje przyjąć, że grzywna, o jakiej mowa w tym przepisie, ma charakter mieszany, tj. dyscyplinująco - restrykcyjny. Na przyjęcie wyłącznie dyscyplinującego charakteru takiej grzywny nie pozwala dyspozycja tego przepisu w zestawieniu z art. 54 § 2 p.p.s.a. Zawarte w art. 55 § 1 p.p.s.a. stwierdzenie "W razie niezastosowania się do obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2, sąd (...) może orzec o wymierzeniu organowi grzywny (...)" oznacza, że wyłączną, materialnoprawną przesłanką takiego orzeczenia jest niewypełnienie obowiązków określonych w art. 54 § 2 p.p.s.a. w terminie przewidzianym w tym przepisie. Jednakże "sąd (...) może orzec" o wymierzeniu organowi grzywny, co oznacza, że rozstrzygając w tej kwestii, Sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, a więc między innymi przyczyny niewypełnienia przez organ obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2 p.p.s.a., a także czas, jaki upłynął od wniesienia skargi, i właśnie to, czy przed rozpatrzeniem wniosku o wymierzenie organowi grzywny organ ten obowiązek wypełnił i wyjaśnił powody niedotrzymania terminu (vide: T. Woś /w:/ T. Woś (red.), H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2005, s. 259; tak również: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 lipca 2006 r., II OSK 1024/06, ONSAiWSA z 2006 r., nr 6 poz. 156). Zatem organ bezwzględnie zobligowany był przekazać skargę na bezczynność - pismo z 26 października 2018 r. do sądu administracyjnego, w sytuacji gdy uznał jej zarzuty za bezzasadne. Z istoty sądowej kontroli administracji publicznej wynika bowiem, że to do właściwego Sądu ostatecznie należy ocena dopuszczalności skargi, a następnie ocena zasadności zarzutów w niej zawartych, gdy organ nie korzysta z uprawnienia przewidzianego w art. 54 § 3 p.p.s.a., tj. z możliwości uwzględnienia skargi w całości lub w części do dnia rozpoczęcia rozprawy. W niniejszej sprawie organ nie skorzystał z uprawnienia przewidzianego w art. 54 § 3 p.p.s.a., a zatem zobligowany był, stosownie do art. 54 § 2 p.p.s.a., w terminie trzydziestu dni od daty wniesienia skargi przekazać ją Sądowi, czego nie uczynił. Czynności tej dopełnił niespełna cztery miesiące po terminie, składając skargę 15 marca 2019 r. Art. 154 § 6 p.p.s.a. stanowi, że grzywnę wymierza się do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów. Zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 11 lutego 2019 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2018 r. (M.P. z 2019 r. poz. 154), przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2018 r. wyniosło 4.585,03 złotych. Sąd, mając na uwadze odnotowaną zwłokę w przekazaniu skargi, wymierzył Komendantowi Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej grzywnę w wysokości połowy przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2018 r., tj. w wysokości 2.292 złotych. Sąd, postanawiając o wysokości wymierzonej grzywny miał na uwadze czas, jaki upłynął od dnia 29 listopada 2018 r. (ostatni dzień terminu na przekazanie skargi na bezczynność do Sądu) do dnia złożenia skargi w siedzibie Sądu oraz wskazane przez organ okoliczności odnotowanego braku przekazania tej skargi. Sąd zauważa także, że orzeczona grzywna stanowić powinna należytą sankcję za naruszenie podstawowego prawa jednostki do rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.