Wyrok NSA z dnia 4 października 2017 r., sygn. I OSK 727/17

Brak możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości pociąga za sobą konieczność orzeczenia o odmowie jej zwrotu. Natomiast nieprzysługiwanie roszczenia o zwrot nie jest podstawą do uznania, że wystąpiła bezprzedmiotowość postępowania, prowadząca do umorzenia postępowania. Niemożność zwrotu nieruchomości z uwagi na obrót prawem do niej jest rozstrzygnięciem co do istoty sprawy, co do jej meritum.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno Sędzia del. WSA Przemysław Szustakiewicz po rozpoznaniu w dniu 4 października 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 14 września 2016 r. sygn. akt II SA/Bd 667/16 w sprawie ze skargi M. J. na decyzję Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia [...] kwietnia 2016 r. Nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie zwrotu części wywłaszczonej nieruchomości 1. uchyla zaskarżony wyrok oraz decyzję Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia [...] kwietnia 2016 r. Nr [...] i decyzję Starosty Bydgoskiego z dnia [...] listopada 2015 r. nr [...]; 2. zasądza od Wojewody Kujawsko-Pomorskiego na rzecz M. J. kwotę 657 (sześćset pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 14 września 2016 r., sygn. akt II SA/Bd 667/16, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę M. J. na decyzję Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia [...] kwietnia 2016 r., nr [...], w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie zwrotu części wywłaszczonej nieruchomości.

Wyrok powyższy zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

Starosta Bydgoski, decyzją z dnia [...] listopada 2015 r., nr [...], działając na podstawie art. 9a, art. 136 ust. 3, art. 142, art. 216 ust. 1, art. 229 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1774), "u.g.n.", oraz art. 104 i art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.), "k.p.a.", umorzył postępowanie z wniosku M. J. oraz H. Z. o zwrot części wywłaszczonej w dniu 5 czerwca 1973 r. nieruchomości, stanowiącej obecnie część działki nr [...], położonej w B., w obrębie [...] zapisanej w księdze wieczystej [...]. W uzasadnieniu wskazano, że aktem notarialnym Rep. A Nr [...] z dnia [...] czerwca 1973 r. nieruchomość położona w B., zapisana w księdze wieczystej nr [...] oraz działka nr [...] położona w B., zapisana w księdze wieczystej nr [...], stanowiąca własność J. K. J., została wywłaszczona na rzecz Państwa Polskiego - Wyższej Szkoły Inżynierskiej w B. za cenę w wysokości 105 370,00 zł. Zgodnie z decyzją nr [...] Komisji Planowania przy Radzie Ministrów - Zespół Koordynacji Terenowej z dnia [...] lutego 1972 r., nieruchomość oraz działka były przeznaczone pod budowę obiektów Wyższej Szkoły Inżynierskiej w B. Na podstawie ww. umowy sprzedaży w księdze wieczystej nr [...] wpisano prawo własności na rzecz Państwa Polskiego - Wyższej Szkoły Inżynierskiej w B., zaś z księgi wieczystej nr [...] odłączono działkę nr [...] i połączono ją z nieruchomością zapisaną w KW [...], która to stanowiła własność Państwa Polskiego - Wyższej Szkoły Inżynierskiej w B. W dniu 13 grudnia 1973 r. księga wieczysta nr [...] została zamknięta, a nieruchomość położoną w F. przy drodze od toru kolejowego do drogi z F. do T., przeniesiono do księgi wieczystej nr [...]. Pismem z dnia 25 lutego 2014 r. M. J. oraz H. Z., jako następczynie prawne wywłaszczonej właścicielki wniosły o zwrot części działki o nr [...], położonej w B. w obrębie [...], stanowiącej część ulicy A. Ze znajdujących się w aktach map wynika, że wywłaszczona w dniu [...] czerwca 1973 r. nieruchomość stanowi obecnie między innymi część działki nr [...]. Z wykazu zmian gruntowych z roku 1976 wynika, że wywłaszczona nieruchomość o powierzchni 0,9793 ha stanowiła działkę nr [...]. Nakładając na archiwalną mapę zasadniczą z roku 1967 aktualną mapę ewidencyjną organ pierwszej instancji stwierdził, że część działki nr [...] wchodzi w skład wywłaszczonej nieruchomości, zapisanej w dacie przejęcia w księdze wieczystej nr [...]. Z wykazu natomiast zmian gruntowych rok rachunkowy 1976 wynika, że m.in. z działki nr [...] o pow. 0,9793 ha zapisanej w Kw [...] powstała działka nr [...] o pow. 4,1877 ha. Następnie wykaz zmian gruntowych z roku 1981 ukazuje, że działka nr [...] została podzielona na działki nr [...] o pow. 0,1573 ha i [...] o pow. 4,0304 ha. Wykazy zmian gruntowych z 1994 r. i 1999 r. potwierdzają powstanie m.in. z działek o nr [...] i [...] zapisanych nadal w Kw [...], będących w użytkowaniu wieczystym obecnej działki nr [...] o pow. 0,3680 ha. Aktem notarialnym Repertorium A nr [...] z dnia [...] grudnia 2003 r. przeniesiono na rzecz Miasta Bydgoszcz prawo użytkowania wieczystego gruntu państwowego, w skład którego wchodziła między innymi działka nr [...] położona w obrębie [...], zapisana w KW nr [...]. A. z dniem 27 września 1990 r. nabyła prawo użytkowania wieczystego gruntu zapisanego w księdze wieczystej nr [...]. Wojewoda Kujawsko-Pomorski, decyzją z dnia [...] października 2004 r., znak: [...], orzekł o przekazaniu nieodpłatnie na własność Gminie Bydgoszcz nieruchomości położonej w B., w obrębie [...] stanowiącej m.in. działkę nr [...] o pow. 0,3680 ha, zapisanej w księdze wieczystej [...] jako własność Skarbu Państwa w wieczystym użytkowaniu Gminy Bydgoszcz. Działka nr [...] w latach 90 ubiegłego wieku objęta była prawem użytkowania wieczystego na rzecz A. Tym samym postępowanie stało się bezprzedmiotowe i na podstawie art. 229 u.g.n. podlega umorzeniu. Skoro w dniu 1 stycznia 1998 r. w księgach wieczystych było wpisane wieczyste użytkowanie to nieruchomość nie może podlegać zwrotowi. Z dokumentów zgromadzonych w aktach przedmiotowej sprawy jednoznacznie wynika, że prawo użytkowania wieczystego na rzecz A. w księdze wieczystej [...] zostało wpisane dnia 28 lipca 1993 r., a powstało ono na mocy art. 182 ust. 1 ustawy z dnia 12 września o szkolnictwie wyższym, w dniu w którym ustawa ta weszła w życie to jest 27 września 1990 r. Według wpisu w rejestrze gruntów działka nr [...], oznaczona jest jako rodzaj użytku - droga. Z pisma Zarządu Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy wynika zaś, że działka nr [...] w obrębie [...] w całości wchodzi w skład pasa drogowego ul. A. - drogi publicznej w kategorii drogi powiatowej. Ponadto zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego osiedla Akademickie-Wschód w jednostce F., w B. zatwierdzonego uchwałą nr XLIV/1367/2001 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 28 listopada 2001 r., działka nr [...] znajduje się w granicy terenu oznaczonego symbolem "A 35 KZ" - teren komunikacji publicznej - ulica zbiorcza (istniejąca ulica A.).