Wyrok NSA z dnia 5 lipca 2016 r., sygn. I OSK 614/16

Zamiar pomocy rodzinom wielodzietnym w szerszym niż dotąd zakresie mógłby zostać zrealizowany na gruncie ustawy o pomocy społecznej przykładowo przez uczynienie tego w formie kwotowej w zależności od spełnienia określonych kryteriów, bez potrzeby odwoływania się do tych opłat, lecz w kwocie im odpowiadającej, zamiast poprzez zwrot uiszczonych opłat.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wiesław Morys (spr.) Sędziowie NSA Jolanta Sikorska del. WSA Agnieszka Miernik Protokolant starszy inspektor sądowy Dominika Człapińska po rozpoznaniu w dniu 5 lipca 2016 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wojewody Mazowieckiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 listopada 2015 r. sygn. akt IV SA/Wa 1663/15 w sprawie ze skargi Wojewody Mazowieckiego na uchwałę Rady Miejskiej w T. z dnia [...] lutego 2015 r. nr [...] w przedmiocie zmiany uchwały w sprawie przystąpienia do programu Powiatowej Karty Rodziny TAKrodzina.pl 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2. zasądza od Gminy T. na rzecz Wojewody Mazowieckiego kwotę 240 (dwieście czterdzieści) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Wojewody Mazowieckiego na opisaną w sentencji uchwałę Rady Miejskiej w T.

Jak wynika z jego uzasadnienia zaskarżoną uchwałą, na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.), art. 17 ust. 2 pkt 4 i art. 110 ust. 10 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182 ze zm.), zmieniono uchwałę tegoż organu z dnia [...] listopada 2014 r., nr [...], w sprawie przystąpienia do programu Powiatowej Karty Rodziny TAKrodzina.pl przez nadanie § 3 ust. 1 pkt 2 brzmienia: "przyznanie członkom Rodzin Wielodzietnych wychowującym co najmniej troje dzieci, mającym miejsce zamieszkania na terenie Gminy T., zwrotu 100% kosztów opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na trzecie i następne dziecko w Rodzinie Wielodzietnej". Jej wykonanie powierzono Burmistrzowi T. i ustalono datę wejścia w życie z dniem podjęcia. W skardze, opartej o przepisy art. 93 ust. 1 w związku z art. 94 cytowanej ustawy samorządowej, organ nadzoru zarzucił jej naruszenie art. 6k ust. 4 i art. 6r ust. 1aa i 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399 ze zm.). Stosownie do jego brzmienia rada gminy w drodze uchwały może zwolnić w całości lub w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, w części dotyczącej gospodarstw domowych, w jakich dochód nie przekracza kwoty uprawniającej do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, o której mowa w art. 8 ust. 1 lub 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Wskazany przepis jest zatem przepisem szczególnym, uprawniającym do zwolnienia z opłat, lecz dotyczy tylko gospodarstw domowych przy uwzględnieniu osiąganych w nich dochodów, ustalonych według kryterium dochodowego z art. 8 ust. 1 lub 2 ustawy o pomocy społecznej. Zatem wprowadzenie do programu osłonowego regulacji "zwrotu kosztów" opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla członków rodzin w miejsce uchwały podejmowanej na mocy art. 6k ust. 4 o utrzymaniu czystości i porządku w gminach uznał za obejście prawa, jak również za sprzeczne z dyspozycją powołanego przepisu ze względu na odmiennie uregulowany krąg podmiotów, tj. jego adresatów. Ponadto, w świetle § 5 uchwały Nr [...] Rady Miejskiej w T. z dnia [...] listopada 2014 r., działania podejmowane w związku z realizacją programu osłonowego są finansowane z budżetu Gminy T., która będzie ubiegać się o udzielenie dotacji na realizację programu z budżetu Powiatu W. Skarżący stwierdził, że z cytowanego przepisu wynika, iż celem ustawodawcy było stworzenie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, którego zasadniczą cechą jest jego samofinansowanie, przy czym z pobranych opłat gmina pokrywa wyłącznie koszty funkcjonowania tego systemu, zaś środki z opłaty nie mogą być wykorzystywane na cele niezwiązane w ustawie z systemem gospodarowania odpadami komunalnymi. Oznacza to skrępowanie gminy w zakresie sposobu finansowania omawianego zadania własnego. Przepis art. 6r ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wymaga wyodrębnienia w budżecie gminy dochodów z opłat na rzecz gminy i ich powiązania z odpowiednimi wydatkami budżetu gminy (na podstawie art. 237 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2013 r. o finansach publicznych - Dz. U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.). Wojewoda wskazał dodatkowo, że z dniem 1 stycznia 2015 r. wszedł w życie przepis art. 27 ustawy z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz. U. z 2014 r., poz. 1863 ze zm.), który stanowi samodzielną podstawę do uchwalenia przez radę gminy programu przyznającego uprawnienia członkom rodzin wielodzietnych. Przepis ten nie może być interpretowany w oderwaniu od szczególnej regulacji wynikającej z art. 6r ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zdaniem skarżącego nie jest możliwe finansowanie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi ze środków własnych budżetu gminy, bądź ze środków pochodzących z dotacji przekazanych gminie na zadania z zakresu pomocy społecznej.