Wyrok NSA z dnia 19 lipca 2016 r., sygn. II FSK 1446/14

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Andrzej Jagiełło (sprawozdawca), Sędzia NSA Jerzy Rypina, Sędzia WSA (del.) Marek Olejnik, Protokolant Piotr Stępień, po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2016 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 15 stycznia 2014 r. sygn. akt I SA/Gl 839/13 w sprawie ze skargi M. G. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 25 kwietnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

II FSK 1446/14

Uzasadnienie

1.1 Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 stycznia 2014 r., sygn. akt I SA/Gl 839/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j., Dz. U. z 2016 roku, poz. 718) - dalej p.p.s.a., uchylił zaskarżone przez M.G. (skarżąca, podatniczka) postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 25 kwietnia 2013 roku w przedmiocie zwrotu niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym, a także poprzedzające to postanowienie organu pierwszej instancji. 1.2 Przedstawiając stan sprawy Sąd wskazał że , zaskarżonym postanowieniem Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, na podstawie art. 233 § 1 pkt 1 w zw. z art. 239 Ordynacji podatkowej - dalej Ord. pod. - utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w T. z dnia 18 lutego 2013 r. o pozostawieniu bez rozpatrzenia wniosku M.G. o zwrot niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym. M.G. złożyła w dniu 10 grudnia 2012 r. wniosek o zwrot wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym, wskazując, że składa go jako osoba fizyczna pozostająca w związku małżeńskim - wniosek indywidualny. Organ podatkowy stwierdził, że wnioskodawczyni nie wypełniła części B.2. wniosku (dane współmałżonka) oraz, że wniosek nie został przez tegoż współmałżonka podpisany. Organ uznał, że wniosek nie spełnia wymogów formalnych, określonych w art. 5 ust. 4 pkt 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz. U. nr 177, poz. 1468 ze zm.) - dalej: ustawa o zwrocie wydatków mieszkaniowych, i na podstawie art. 169 § 1 Ord. pod. wezwał wnioskodawczynię o uzupełnienia wniosku, zakreślając termin i informując o skutkach nieusunięcia braków formalnych wniosku. W odpowiedzi na wezwanie podatniczka wyjaśniła , że jest jedyną właścicielką lokalu mieszkalnego i wydatki na jego remont poniosła sama. Oświadczyła, że od 2006 r. w jej małżeństwie istnieje ustrój rozdzielczości majątkowej małżeńskiej, a wyłączne prawo do lokalu przysługuje jej i wynika podziału majątku dokonanego postanowieniem Sądu Rejonowego w T. z 29 grudnia 2008 r. Podała ponadto, że z mężem nie zamieszkuje i jest on wymeldowany. Nie rozliczają się wspólnie z podatków, a mąż nie rozlicza swego podatku w Urzędzie Skarbowym w T. Postanowieniem z 18 lutego 2013 r. organ podatkowy pierwszej instancji działając na podstawie art. 169 § 4 Ord. pod., pozostawił wniosek podatniczki bez rozpatrzenia, wskazując w uzasadnieniu, że brak formalny wniosku nie został uzupełniony w zakreślonym terminie. Organ odwoławczy w zaskarżonym do Sądu postanowieniu utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji podzielając argumentację tam zawartą. Podatniczka w skardze na powyższe postanowienie raz jeszcze przedstawiła swą sytuację osobistą, uniemożliwiającą uzyskanie podpisu małżonka na wniosku o zwrot wydatków mieszkaniowych i podkreśliła, że wydatki poniosła sama na remont mieszkania, które stanowi jej majątek osobisty, po orzeczeniu rozdzielności majątkowej małżeńskiej i sądowym podziale majątku. Wniosła o uchylenie zaskarżonych postanowień i rozpoznanie jej wniosku przez organ podatkowy bez udziału współmałżonka. Organ odwoławczy odpowiadając na skargę, podtrzymał swoje stanowisko w całości i wniósł o oddalenie skargi. 1.3 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyniku rozpoznania skargi uznał, że objęte nią postanowienie oraz postanowienie organu pierwszej instancji narusza art. 5 ust. 4 pkt 9 ustawy o zwrocie wydatków mieszkaniowych. W ocenie Sądu, orzeczenia wydane przez organy podatkowe w analizowanej sprawie, oparte zostały na wadliwej wykładni tego przepisu przez organy podatkowe i w następstwie - niezasadnym jego zastosowaniu. Sąd wskazał, że powyższy przepis stanowi, że "wniosek o zwrot wydatków powinien zawierać podpis osoby fizycznej ubiegającej się o zwrot wydatków, a w przypadku małżonków - podpisy obojga małżonków bez względu na sposób złożenia wniosku: wspólnie z małżonkiem, albo odrębnie przez każdego z małżonków". Zdaniem Sądu, już z samej treści tego przepisu wynika, że wymóg złożenia dwóch podpisów dotyczy tylko wniosku złożonego przez oboje małżonków (wspólnie lub oddzielnie), a więc sytuacji gdy zamiar uzyskania zwrotu wydatków wyartykułowali małżonkowie. Przepis nie odnosi się więc w tej części do "osoby pozostającej w związku małżeńskim", ale do "małżeństwa". Nie zobowiązuje zatem do złożenia podpisu małżonka, który nie ubiega się o zwrot wydatków. Sąd argumentował nadto, że w sytuacji przedstawionej przez skarżącą postawienie wymogu złożenia podpisu przez współmałżonka prowadzi do utraty prawa do zwrotu wydatków rzeczywiście przez nią poniesionych i to z powodów, na które skarżąca nie miała żadnego wpływu. Taki skutek wykładni wskazanego przepisu przesądza o ocenie tej wykładni jako wadliwej. Nie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia pozostawała też w ocenie Sądu okoliczność, że pomiędzy skarżącą i jej mężem panuje od wielu lat ustrój rozdzielności majątkowej, a mieszkanie, którego dotyczą wydatki wykazane we wniosku o ich zwrot, jest wyłączną własnością podatniczki. Gdyby natomiast przyjąć, że każdy wniosek składany przez osobę pozostającą w związku małżeńskim musi zawierać podpisy obojga małżonków, to w sytuacji gdyby jedno z małżonków omówiło podpisanie wniosku nie byłoby możliwe uzyskanie zgody na dokonanie tej czynności na podstawie art. 39 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego uwagi na zniesienie wspólności majątkowej pomiędzy małżonkami. 2.1 Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w skardze kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżył powyższy wyrok w całości i na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a. zarzucił naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj: art. 145 § 1 pkt 1 lit c) p.p.s.a. w zw. z art. 169 § 4 Ord. pod., w zw. art. 5 ust. 4 pkt 9 ustawy o zwrocie wydatków mieszkaniowych przez błędną wykładnię i zastosowanie art. 5 ust 4 pkt 9 polegające na uznaniu braku obowiązku podpisania wniosku, o którym mowa w art. 5 ust 2 ustawy przez obojga małżonków, w sytuacji gdy przedmiotowy wniosek składa jeden z małżonków, a nie jak być powinno obowiązek podpisania wniosku przez obydwu małżonków istnieje bez względu na to czy wniosek jest składany przez jednego z małżonków samodzielnie, czy też wspólnie przez obydwu małżonków. Przy tak sformułowanym zarzucie organ wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach lub o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i rozpoznanie skargi M. G. na zaskarżone postanowienie oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego w tym kosztów zastępstwa prawnego.