Wyrok NSA z dnia 15 stycznia 2015 r., sygn. I OSK 1600/14

Przepis art. 174 pkt 1 ustawy P.p.s.a. przewiduje dwie postacie naruszenia prawa materialnego, a mianowicie błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie. Przez błędną wykładnię należy rozumieć nieprawidłowe zrekonstruowanie treści normy prawnej wynikającej z konkretnego przepisu, natomiast przez niewłaściwe zastosowanie dokonanie wadliwej subsumcji przepisu do ustalonego stanu faktycznego.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wiesław Morys (spr.) Sędziowie NSA Monika Nowicka del. NSA Roman Ciąglewicz Protokolant starszy asystent sędziego Rafał Kopania po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2015 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej H. W., S. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 12 lutego 2014 r. sygn. akt II SA/Bd 1342/13 w sprawie ze skargi H. W., S. W. na zarządzenie Wójta Gminy R. z dnia [...] września 2012 r. nr [...] w przedmiocie zasad zwrotu kosztów przejazdu uczniów niepełnosprawnych 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od H. W. i S. W. solidarnie na rzecz Wójta Gminy R. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę H. W. i S. W. na opisane w sentencji zarządzenie Wójta Gminy R.

W jego uzasadnieniu Sąd wskazał, iż skarga skarżących na to zarządzenie była już odrzucona prawomocnym postanowieniem tego Sądu z dnia 14 lutego 2013r., sygn. akt II SA/Bd 1228/12, z powodu niewyczerpania trybu odwoławczego, a następnie postanowieniem tego Sądu z dnia 1 lipca 2013 r., sygn. akt II SA/Bd 640/13, z powodu spóźnionego wezwania do usunięcia naruszenia prawa, lecz nie ostało się ono, gdyż Naczelny Sąd Administracyjny je uchylił postanowieniem z dnia 10 października 2013 r., sygn. akt I OSK 2224/13, dostrzegając, iż w sprawie nie ma zastosowania przepis art. 52 § 3 i 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) - dalej: P.p.s.a., co wynika z brzmienia przepisu art. 102a ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.). Następnie wyraził pogląd, iż skarga zarzucająca naruszenie zaskarżonym zarządzeniem przepisów art. 14a ust. 4, art. 17 ust. 3a oraz art. 71b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) poprzez nieuprawnione ograniczenie zwrotu kosztów przejazdu uczniów niepełnosprawnych oraz ich rodziców lub opiekunów do stawki 40% za kilometr przebiegu, nadto do kosztów przejazdu z dzieckiem do szkoły i ze szkoły, z pominięciem kosztów powrotu rodzica lub opiekuna ze szkoły i dojazdu po dziecko do szkoły, jest niezasadna. W pierwszej kolejności odniósł się jednak do kwestii charakteru i dopuszczalności wydania spornego zarządzenia. W jego opinii, skoro akt ten ma bezpośredni związek i wywołuje skutki w sferze gospodarowania mieniem gminnym, a zadania te należą do wójta (art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy samorządzie gminnym, to należy on do kategorii aktów z art. 3 § 2 pkt 6 P.p.s.a. Nie jest natomiast aktem prawa miejscowego. Zarządzenie jest formą działania, za pomocą której można podejmować władcze rozstrzygnięcia z zakresu administracji publicznej. Przy czym jest ono wydawane zawsze, gdy jest taka potrzeba, niezależnie od tego, czy taka forma znajduje oparcie w przepisach prawa. Każdy bowiem akt wójta podejmowany w ramach służących mu uprawnień, o ile nie jest decyzją czy postanowieniem, przybiera formę zarządzenia. Z reguły samodzielności gmin wynika natomiast kompetencja do ustalania zasad finansowych zwrotu kosztów dowozu dzieci niepełnosprawnych do placówek edukacyjnych, które to zadanie przewidziano też w przepisie art. 17 ust. 3a i art. 14a ust. 4 ustawy oświatowej. Skarżący wykazali, zdaniem Sądu I instancji, legitymację do zaskarżenia tego aktu, gdyż są dziadkami zapewniającymi dowóz niepełnosprawnego wnuka do placówki edukacyjnej. Zatem są uprawnieni na mocy art. 101 ustawy o samorządzie gminnym do wniesienia skargi w sprawie. Dokonując oceny legalności zaskarżonego zarządzenia Sąd ten zważył, iż obowiązki gmin w przedmiotowej materii mogą być realizowane poprzez dowóz dzieci do placówki we własnym zakresie albo poprzez zwrot kosztów dojazdu poniesionych przez rodziców czy opiekunów dzieci niepełnosprawnych. W tym drugim wypadku zwrot następuje na podstawie zawartej umowy. W przekonaniu Sądu meriti nie ma przeszkód dla określenia przez organ wykonawczy gminy zasad zwrotu kosztów dowozu dzieci aktem generalnym, bo reguluje on tylko sposób i zasady wydatkowania środków publicznych. Natomiast ich konkretyzacja nastąpi indywidualnie, w umowach zawieranych przezeń z rodzicami czy opiekunami dzieci. Taka sytuacja zapewni realizację konstytucyjnej zasady równości i niedyskryminacji. Z obowiązujących przepisów nie wynika przy tym oblig zwrotu kosztów wielokrotnego przejazdu samochodem prywatnym, bo ma to być ekwiwalent transportu i opieki, przy czym tylko w granicach wydatków związanych z podróżą ucznia i opiekuna do placówki (i do domu). Zwrot dalszych wydatków nie ma oparcia prawnego. W przekonaniu Sądu Wojewódzkiego uprawnienie to nie może prowadzić do dodatkowych przysporzeń majątkowych, dlatego brak jest możliwości zastosowania stawek wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. Nr 27, poz. 271 ze zm.), uzależniających wysokość zwrotu od pojemności silnika samochodu. Przyjęcie innego założenia skutkowałoby ustaleniem wydatków w zależności od statusu materialnego uprawnionych, bo ten wyznacza m. in. rodzaj pojazdu używanego do przewozu dziecka do placówki. Co mając na uwadze, na zasadzie art. 151 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji.