Wyrok NSA z dnia 15 stycznia 2015 r., sygn. I FSK 1980/13

Odszkodowanie od firmy przesyłowej za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie jest opodatkowane. To nie usługa, a mieszkańców nie można z dnia na dzień odciąć od ciepła i prądu.

Gazeta Prawna nr 14/2015

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Arkadiusz Cudak (sprawozdawca), Sędzia NSA Krystyna Chustecka, Sędzia WSA del. Hieronim Sęk, Protokolant Marek Kleszczyński, po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 16 lipca 2013 r. sygn. akt III SA/GL 665/13 w sprawie ze skargi K. Spółdzielni Mieszkaniowej w K. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 12 listopada 2012 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Ministra Finansów na rzecz K. Spółdzielni Mieszkaniowej w K. kwotę 120 zł (słownie: sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 lipca 2013 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w sprawie o sygnaturze akt III SA/GL 665/13, działając na podstawie art. 146 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 roku, poz. 1270) dalej p.p.s.a., uchylił zaskarżoną przez [...] Spółdzielnię Mieszkaniową w K. interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 12 listopada 2012 roku w przedmiocie podatku od towarów i usług oraz zasądził zwrot kosztów postępowania.

1. Indywidualna interpretacja przepisów prawa podatkowego Pismem z dnia 9 sierpnia 2012 roku [...] Spółdzielnia Mieszkaniowa zwróciła się o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. We wniosku podniosła, że spółka akcyjna w celach przesyłowych energii cieplnej korzysta bez tytułu prawnego z nieruchomości gruntowych Spółdzielni m.in., na których znajdują się osiedla mieszkaniowe w ten sposób, że pod powierzchnią gruntu stanowiącego własność [...] Spółdzielni Mieszkaniowej przebiegają linie ciepłownicze. Przebieg sieci w gruncie skutkuje tym, iż część nieruchomości pozostaje wyłączona z użytkowania Spółdzielni. Ponadto spółka bez tytułu prawnego korzysta z pomieszczeń Spółdzielni w których znajdują się urządzenia będące własnością spółki. Spółdzielnia pisemnie wzywała i powiadamiała spółkę o ciążącym na niej obowiązku uregulowania stanu prawnego korzystania z nieruchomości gruntowych i pomieszczeń i wystąpiła z roszczeniem o zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie. W związku z bezskutecznym upływem terminu zapłaty przez spółkę wierzytelności odszkodowawczych Spółdzielnia skierowała do sądu rejonowego wniosek o zawezwanie spółki do próby ugodowej w sprawie o zapłatę odszkodowania. W związku z powyższym postawiono pytanie, czy roszczenie Spółdzielni wobec spółki o zapłatę wierzytelności odszkodowawczych za bezumowne korzystanie bez tytułu prawnego z nieruchomości gruntowych i pomieszczeń będących własnością Spółdzielni jest odszkodowaniem mającym charakter rekompensaty za uniemożliwienie wykorzystywania tych nieruchomości w odmienny sposób przez spółdzielnię. Zdaniem wnioskodawcy, bezumowne korzystanie bez tytułu prawnego z nieruchomości gruntowych i pomieszczeń będących własnością Spółdzielni nie stanowi usługi w rozumieniu art. 5 i art. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 roku Nr 177, poz. 1054 ze zm.,) dalej ustawa o VAT. Nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem. Roszczenie wobec spółki o zapłatę wierzytelności odszkodowawczych za bezumowne korzystanie bez tytułu prawnego z nieruchomości gruntowych i pomieszczeń nie stanowi wynagrodzenia, ale jest rodzajem odszkodowania w celu zrekompensowania powstałej szkody. Minister Finansów w interpretacji indywidualnej z dnia 12 listopada 2012 roku uznał stanowisko Spółdzielni za nieprawidłowe. W pierwszej kolejności, powołując się na przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 1 ustawy o VAT wskazał na konieczność opodatkowania podatkiem VAT odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju. Organ powołał też regulacje z art. 224 i 225 Kodeksu cywilnego twierdząc, iż o tym czy bezumowne korzystanie z gruntu będzie podlegać opodatkowaniu decydują konkretne okoliczności. Zdaniem organu w przypadku opisanym we wniosku przez stronę istnieje sytuacja, gdzie pomiędzy stronami nie ma zawartej umowy o korzystanie z nieruchomości i pomieszczeń, jednak w ocenie organu wystąpiła dorozumiana zgoda na taki stan rzeczy. Spółdzielnia tolerowała taką sytuację, gdyż nie podjęła żadnych kroków zmierzających do zaprzestania z korzystania przez spółkę z nieruchomości i pomieszczeń wnioskodawcy. Podsumowując organ stwierdził, iż przez pozwolenie spółce na korzystanie z gruntów i pomieszczeń oraz tolerując taką sytuację Spółdzielnia świadczyła usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1, które ze względu na ich odpłatny charakter podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, więc roszczenia strony wobec spółki będą w rzeczywistości wynagrodzeniem za świadczoną usługę przez Spółdzielnię. Po bezskutecznym wezwaniu organu do zmiany stanowiska zaprezentowanego w powyższej interpretacji indywidualnej, Spółdzielnia złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach wnosząc o jej uchylenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania.