Wyrok NSA z dnia 28 sierpnia 2014 r., sygn. I OSK 160/13

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Irena Kamińska Sędziowie NSA Wiesław Morys (spr.) del. WSA Marian Wolanin Protokolant asystent sędziego Aleksander Jakubowski po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej oraz Tatrzańskiego Parku Narodowego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 października 2012 r. sygn. akt I SA/Wa 639/12 w sprawie ze skargi A. S. na decyzję Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia [...] lutego 2012 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie wywłaszczenia nieruchomości oddala skargi kasacyjne.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 10 października 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 639/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi A. S. na decyzję Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia [...] lutego 2012 r., nr [...], w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji, uchylił zaskarżoną decyzję, stwierdził, że nie podlega ona wykonaniu oraz orzekł o kosztach postępowania.

W uzasadnieniu tegoż wyroku Sąd I instancji przytoczył następujący stan faktyczny i prawny: Naczelnik Miasta i Gminy Z. decyzją z dnia [...] listopada 1977 r., znak [...], orzekł m. in. o wywłaszczeniu na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości obejmującej parcele l. kat. [...] i [...], obj. [...], położone w gm. kat. W., odpowiadające działkom ewidencyjnym nr [...] o pow. 0,0367 ha i o pow. 0,1242 ha, położone w obr. W., jedn. ewid. K. Wnioskiem z dnia 10 stycznia 2011 r., A. S. zwróciła się do Wojewody Małopolskiego o stwierdzenie nieważności powyższego rozstrzygnięcia Naczelnika Miasta i Gminy Z. Zarzuciła mu rażące naruszenie prawa, to jest art. 3 ust.1, art. 6 ust. 1 i art. 22 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 12 marca 1958 r., o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. Nr 17, poz. 70). Wskazała, że [...] Park Narodowy nie wystąpił przed wydaniem decyzji do niej o dobrowolne odstąpienie nieruchomości, pomimo że była właścicielką tej nieruchomości na mocy aktu własności ziemi z dnia [...] września 1977 r. wydanego przez Zastępcę Naczelnika Miasta Z. i Gminy [...]. Wnioskodawczyni podkreśliła nadto, że przedmiotowa nieruchomość nie powinna zostać wywłaszczona, gdyż nie była niezbędna na cele użyteczności publicznej, obrony Państwa, wykonywania zadań określonych w zatwierdzonych planach gospodarczych albo planowanej realizacji na ich terenie budownictwa ogólno miejskiego i zorganizowanego budownictwa mieszkaniowego. W toku prowadzonego postępowania Wojewoda Małopolski ustalił, że przedmiotowa nieruchomość jest objęta księgą wieczystą nr [...], w której jako właścicielka została ujawniona A. S. na podstawie aktu własności ziemi z dnia [...] września 1977r., nr [...]. Dalej, że Naczelnik Miasta i Gminy Z. zawiadomił w formie obwieszczenia z dnia 21 października 1977 r., o wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego. W toku postępowania [...] Park Narodowy wystąpił z ofertą wykupu nieruchomości w formie obwieszczenia, które wywieszono na tablicy ogłoszeń 19 listopada 1975 r. Jednak w tym obwieszczeniu nie wskazano właściciela nieruchomości obejmującej parcele l. kat. [...] i [...], obj. [...], podając że księga wieczysta zaginęła w czasie działań wojennych. Ustaleń takich dokonano na podstawie zaświadczenia Państwowego Biura Notarialnego w N. T. z dnia 7 listopada 1975 r. Organ uznał, że powyższe wskazuje, że oferta - wbrew przepisowi art. 6 cytowanej wyżej ustawy z dnia 12 marca 1958 r. - nie została skierowana do indywidualnie oznaczonej osoby - właściciela nieruchomości. Właściciela (i posiadacza) powyższych parceli nie wskazano również we wniosku [...] Parku Narodowego z dnia 28 stycznia 1976 r., jak również w zawiadomieniu o wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego i pominięto w rozprawie wywłaszczeniowo - odszkodowawczej z dnia 21 października 1977 r., wreszcie w decyzji z dnia [...] listopada 1977 r. W ocenie Wojewody Małopolskiego oznacza to, że organ prowadzący postępowanie wywłaszczeniowe zaniechał ustalenia właściciela wywłaszczonej nieruchomości, mimo, iż już po wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego, ale jeszcze przed wydaniem decyzji wydany został akt własności ziemi z dnia [...] września 1977 r., i przed wydaniem decyzji wywłaszczeniowej przysługiwał mu walor ostateczności. Organ pierwszej instancji zauważył, że ów dokument był decyzją deklaratoryjną i dlatego jego adresat mógł skutecznie powoływać się na prawo własności wynikające z tej decyzji już od momentu jej wydania. Wojewoda Małopolski zauważył również, że akt własności ziemi został wydany przez ten sam organ, który prowadził postępowanie wywłaszczeniowe, co każe przypuszczać, że Naczelnik Miasta Z. i Gminy [...] bez większych trudności mógł ustalić, kto jest właścicielem nieruchomości oznaczonej jako parcele l. kat. [...] i [...] i wystąpić doń z ofertą dobrowolnego odstąpienia nieruchomości. W jego opinii brak udziału strony w postępowaniu stanowi przesłankę do wznowienia postępowania administracyjnego, o której mowa w art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a., niemniej jednak, jeśli organ prowadzący postępowanie wywłaszczeniowo - odszkodowawcze w ogóle nie ustalił właściciela nieruchomości, to decyzję wywłaszczeniową należy uznać za rażąco naruszającą prawo, to jest przepisy art. 6, art. 16 ust. 2 pkt 6, art. 17 ust. 1 i ust. 3 pkt 2, art. 19 ust. 1 i 2 oraz art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Mając na uwadze powyższe ustalenia, Wojewoda Małopolski decyzją z dnia [...] maja 2011 r., nr [...], stwierdził nieważność decyzji Naczelnika Miasta Z. i Gminy [...] z dnia [...] listopada 1977 r., znak [...], w części orzekającej o wywłaszczeniu za odszkodowaniem nieruchomości, obejmującej parcele l. kat. [...] i [...], obj. [...], położone w gm. kat. W., odpowiadające działkom ewidencyjnym nr [...] o pow. 0,0367 ha i o pow. 0,1242 ha, położone w obr. W., jedn. ewid. K.