Wyrok NSA z dnia 25 czerwca 2013 r., sygn. I OSK 309/12

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Monika Nowicka sędzia NSA Wiesław Morys (spr.) sędzia del. NSA Jacek Hyla Protokolant asystent sędziego Wojciech Latocha po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2013 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, [...] Sp. z o.o. w Warszawie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 października 2011 r. sygn. akt I SA/Wa 884/11 w sprawie ze skargi [...] Sp. z o.o. w Warszawie na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] marca 2011 r., nr [...] w przedmiocie wywłaszczenia nieruchomości i odszkodowania oddala skargi kasacyjne.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 21 października 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 884/11, stwierdził nieważność decyzji Ministra Infrastruktury z dnia [...] marca 2011 r., nr [...], uchylającej decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] grudnia 2010 r. w przedmiocie wywłaszczenia nieruchomości i odszkodowania, orzekł że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu oraz zasądził zwrot kosztów postępowania od organu na rzecz skarżącej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością [...].

Wyrok został wydany w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy: Wojewoda Łódzki decyzją z [...] lipca 2002 r., nr [...], zmienioną decyzją Ministra Infrastruktury z dnia [...] czerwca 2003 r., ustalił lokalizację inwestycji polegającej na budowie autostrady płatnej A-1 od węzła "Tuszyn" km 336+000 do węzła "Kamieńsk" km 375+800. Następnie decyzją z [...] grudnia 2010 r. orzekł o wywłaszczeniu na rzecz Skarbu Państwa prawa własności nieruchomości położonej w gminie W. K., obręb K. L., przeznaczonej pod budowę autostrady A-1 i ustalił odszkodowanie za przedmiotową nieruchomość w wysokości 6 800 302 zł na rzecz [...] Spółka z o.o. Od powyższej decyzji odwołanie wniósł Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad żądając jej zmiany w części dotyczącej ustalenia odszkodowania, bądź jej uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji. W wyniku tego odwołania Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] marca 2011 r., nr [...], uchylił w całości decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] grudnia 2010 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji. W jej uzasadnieniu przede wszystkim wskazał, iż postępowanie w sprawie wywłaszczenia przedmiotowej nieruchomości zostało wszczęte i przeprowadzone prawidłowo. Natomiast oceniając prawidłowość ustalenia wysokości odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość organ odwoławczy w pierwszej kolejności podkreślił, że obowiązujące przepisy dotyczące ustalenia odszkodowania za dokonane wywłaszczenie, a zwłaszcza przepis § 36 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. Nr 207, poz. 2109 ze zm.), nakazują przy wycenie nieruchomości przeznaczonych lub zajętych pod drogi stosować podejście porównawcze, które z kolei, zgodnie z art. 152 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r., Nr 102, poz. 691 ze zm.), jest jednym ze wskazanych w tym przepisie podejść do wyceny nieruchomości. Przepisy te przewidują ustalenie w drodze decyzji odszkodowania z tytułu wywłaszczenia odpowiadającego wartości wyłącznie odjętego prawa własności. Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz.U. Nr 80, poz. 721 ze zm.) wyraźnie wskazuje, iż odszkodowanie należy się za nieruchomość rozumianą jako grunt wraz z jego częściami składowymi. Brak jest więc możliwości ustalenia odszkodowania za przedsiębiorstwo rozumiane jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, w tym strat związanych z likwidacją tego przedsiębiorstwa. Zważyć bowiem należy, iż odszkodowanie ustala się według wartości nieruchomości, a nie szkody powstałej wskutek odjęcia prawa własności tej nieruchomości. Utrata dochodów z nieruchomości i spodziewanych zysków nie są objęte dyspozycją art. 128 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Tym samym ewentualna szkoda, związana z przeznaczeniem przedmiotowego gruntu pod inwestycję drogową, nie może być objęta ani operatem szacunkowym, ani decyzją wywłaszczeniowo-odszkodowawczą. Wartość prawa własności gruntu wraz z jego częściami składowymi ustalana na dzień wydania decyzji o odszkodowaniu jest jedyną formą wyrównania strat w majątku właściciela nieruchomości. Utrata dochodów i spodziewanych zysków błędnie zatem zostały zaliczone do ustalonej kwoty odszkodowania za wywłaszczenie przedmiotowej nieruchomości. Wobec powyższego organ II instancji stwierdził, że decyzja Wojewody Łódzkiego z dnia [...] grudnia 2010r. została wydana z naruszeniem cytowanych przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. Zatem w sprawie zaszła konieczność sporządzenia nowego operatu szacunkowego i wydania nowej decyzji prawidłowo ustalającej wysokość należnego odszkodowania.