Wyrok NSA z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. II FSK 2133/11

Sprawozdanie obdarowanej kościelnej osoby prawnej o przeznaczeniu wartości otrzymanej darowizny na jej działalność charytatywno-opiekuńczą jest w rozumieniu prawa dokumentem prywatnym. Dokument taki, na podstawie art. 180 § 1 O.p., może stanowić dowód w postępowaniu podatkowym. Zważyć jednak należy, że dokument prywatny nie jest wyposażony w domniemanie zgodności z prawdą złożonych w nim oświadczeń, lecz jedynie w domniemanie wyłączające potrzebę dowodu, że osoba, która dokument podpisała, złożyła w nim oświadczenie. Formalna moc dowodowa dokumentu prywatnego nie przesądza tak zwanej mocy materialnej dokumentu, w tym przede wszystkim prawdziwości oświadczenia, które zawiera; dokument prywatny nie jest sam przez się dowodem rzeczywistego stanu rzeczy.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Grzegorz Krzymień (sprawozdawca), Sędzia NSA Bogdan Lubiński, Sędzia WSA (del.) Grażyna Nasierowska, Protokolant Dorota Żmijewska, po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2013 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 27 kwietnia 2011 r. sygn. akt I SA/Gl 1206/10 w sprawie ze skargi T. S. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 13 września 2010 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2005 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości, 2) oddala skargę, 3) zasądza od T. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w K. kwotę 4656 (słownie: cztery tysiące sześćset pięćdziesiąt sześć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2011 r., sygn. akt I SA/Gl 1206/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, po rozpoznaniu skargi T. S., uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 13 września 2010 r. utrzymującą w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w C. z dnia 29 kwietnia 2010 r. określającą Skarżącemu i jego małżonce zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2005 r. Jak wskazano w uzasadnieniu orzeczenia, T. S. w rozliczeniu za 2005 r. odliczył od dochodu darowiznę na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą Rzymsko-Katolickiej Parafii pw. [...] w N. S. (odliczono kwotę 95.000 zł). Celem udokumentowania dokonanego odliczenia przedstawiono umowy darowizny (z dnia 28 grudnia 2005 r. oraz z dnia 29 grudnia 2005 r.), wydruki elektronicznych dokumentów potwierdzających dokonanie przelewów oraz dwa sprawozdania parafii z dnia 1 lutego 2006 r. dotyczące poszczególnych darowizn. Organy podatkowe podkreśliły, powołując art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. a i b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zm.) dalej w skrócie "p.d.o.f.", w brzmieniu obowiązującym w 2005 r. oraz art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. z 1989 r. Nr 29, poz. 154 ze zm.), że warunkiem skorzystania z omawianej ulgi podatkowej jest spełnienie łącznie dwóch przesłanek: przedstawienie darczyńcy przez kościelną osobę prawną pokwitowania odbioru darowizny oraz w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny sprawozdania o przeznaczeniu jej na działalność charytatywno-opiekuńczą. Przedłożone w rozpatrywanej sprawie sprawozdania z dnia 1 lutego 2006 r. sporządzone przez ks. J. P. - Proboszcza Parafii pw. [...] w N. S. - zawierały jedynie zapis, iż darowane środki (odpowiednio kwotę 55 000 zł i 40 000 zł) przeznaczono na organizowanie pomocy sierotom, osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, rodzinom dotkniętym alkoholizmem, narkomanią, osobom bez pracy, osobom opuszczającym więzienie, zapewnienie wypoczynku dzieciom i młodzieży znajdującej się w potrzebie, krzewienie idei pomocy bliźnim i postaw społecznych temu sprzyjających. Jak podkreśliły organy podatkowe, wobec braku definicji legalnej pojęcia "sprawozdanie" omawiane sprawozdania jako dokumenty prywatne nie są objęte domniemaniem prawdziwości, a zatem winny być na tyle dokładne, aby możliwa była weryfikacja zdarzeń w nich opisanych. Ponieważ Skarżący nie uzupełnił przedłożonego sprawozdania (nie przedstawił dokładnego opisu wymienionych w nim zdarzeń oraz wysokości kwot przeznaczonych z darowizny na poszczególne cele), Naczelnik Urzędu Skarbowego zwrócił się do obecnego proboszcza wskazanej parafii o udzielenie szczegółowych informacji na temat dokonywanych przez Stronę w latach 2003 - 2005 darowizn. W odpowiedzi uzyskano informację, że proboszcz, który darowiznę przyjął nie pełni już tej funkcji (choć mieszka pod adresem tożsamym z adresem parafii) i nie przekazał swojemu następcy danych i dokumentacji z tamtego okresu. W tej sytuacji organ podatkowy skierował do ks. J. P. najpierw pismo o udzielenie szczegółowych informacji na temat wydatkowania otrzymanych darowizn, a następnie wezwanie do stawienia się w celu przesłuchania w charakterze świadka. Powyższe przesyłki zwrócono z adnotacją "zwrot - nie podjęto w terminie". W ocenie organów podatkowych, brak było podstaw do uznania, że darowizna przekazana przez podatnika na rzecz rzymsko-katolickiej parafii w 2005 r. została wykorzystana zgodnie z celami, o których mowa w art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, gdyż przedstawione "sprawozdanie" nie spełniało wymogów, o których mowa w powołanym przepisie. Dokumenty te (sporządzone w ciągu miesiąca od daty otrzymania darowizny) zawierały bardzo ogólnikowe, jednobrzmiące zapisy i były całkowicie pozbawione znamion szczegółowości. Dyrektor Izby Skarbowej zanegował twierdzenie pełnomocnika podatnika, że ogólnikowe oświadczenie o przeznaczeniu otrzymanych środków na działalność charytatywno-opiekuńczą jest wystarczające dla udokumentowania prawa do wyłączenia darowizn z podstawy opodatkowania. W jego ocenie, istotą przyjętego przez ustawodawcę rozwiązania jest przyznanie preferencji podatkowej nie z uwagi na samo przekazanie darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, ale wykorzystanie przedmiotowych środków na ten właśnie cel. Sprawozdanie nie może zatem odnosić się do niezrealizowanych planów, zamierzeń czy intencji; tym bardziej, że ustawodawca wyznaczył w analizowanym przepisie aż dwuletni okres na sporządzenie dokumentu wskazującego konkretne zdarzenia, które sfinansowano z darowizny.