Wyrok NSA z dnia 9 lutego 2012 r., sygn. II FSK 1530/10

Jeżeli podatnik wskaże lub uprawdopodobni źródła przychodów, z których gromadził mienie lub ponosił wydatki, to na organie podatkowym ciąży obowiązek obalenia takiego dowodu. Organ ten musi, więc ocenić wartość złożonych przez podatnika dowodów według reguł wynikających z art. 191 i art. 192 O.p.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, Sędziowie: NSA Jerzy Rypina, WSA (del) Andrzej Jagiełło (sprawozdawca), Protokolant Julia Chudzyńska, po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2012 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej R. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 21 stycznia 2010 r. sygn. akt I SA/Sz 839/09 w sprawie ze skargi R. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w S. z dnia 30 września 2009 r. nr [...] w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych za 2001 r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od R. P. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w S. kwotę 3600 (słownie: trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1.1 Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 stycznia 2010 r. sygn. akt I SA/Sz 839/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę R. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w S. z dnia 30 września 2009 r. nr [...] w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych za 2001 r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów.

1.2 Jak ustalił Sąd administracyjny pierwszej instancji, postanowieniem z 21 grudnia 2005 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w D. [...] wszczął wobec małżonków R. P. i M. P. postępowanie w przedmiocie dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach dochodów. W toku postępowania ustalono, że w 2001 r. dysponowali oni środkami pieniężnymi pochodzącymi z ujawnionych źródeł przychodów w łącznej kwocie 964.515,56 zł, na które składały się w szczególności środki pochodzące z działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie przez podatnika (w zakresie usług fotograficznych opodatkowanych w formie karty podatkowej) oraz podatniczkę (w firmie Foto Video "K."), a także środki pieniężne wypłacone z lokat bankowych i odsetki od takich lokat. Ponadto na dzień 1 stycznia 2001 r. posiadali oszczędności zgromadzone na rachunku bankowym i lokacie terminowej w łącznej kwocie 30.818,57zł. W badanym roku ponieśli natomiast wydatki w łącznej kwocie 1.139.372,11 zł, w tym w szczególności na pokrycie: kosztów uzyskania przychodu podatnika (wyliczonych na podstawie danych statystycznych), wydatków związanych z prowadzoną przez podatniczkę działalnością gospodarczą, zakup działki gruntu zabudowanej budynkiem mieszkalno-usługowym w L., zakupu maszyn do działalności gospodarczej, wpłat na lokaty terminowe oraz na koszty utrzymania obliczone na podstawie danych statystycznych). Organ ustalił, że kwota nadwyżki wydatków nad ujawnionymi przychodami wynosi 145.094,28 zł i stanowi przychód nieznajdujący pokrycia w ujawnionych źródłach, o którym mowa w art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f. Mając na względzie ustawową wspólność małżeńską i dyspozycję wynikającą z art. 8 u.p.d.o.f., przypadający na każdego z małżonków przychód nieznajdujący pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów ustalono w tej decyzji na kwotę 72.547,14 zł. oraz podatek - zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.f. - w kwocie 54.410 zł. Po rozpoznaniu odwołania podatników oraz przeprowadzeniu postępowania uzupełniającego Dyrektor Izby Skarbowej ustalił, że podatnicy posiadali w 2001 r. środki pochodzące z nieujawnionych źródeł przychodu w łącznej kwocie 338.092,41 zł. tj. wyższej od ustalonej przez organ pierwszej instancji. Z uwagi jednakże na treść przepisów art. 68 § 1 i art. 234 Ordynacji podatkowej - dalej: Ord. pod. - utrzymał w mocy kwestionowana decyzję. W skardze na powyższą decyzję R. P. zarzuciła: rażące naruszenie art. 20 ust. 3 u.p.d.o.f., mające wpływ na wynik sprawy oraz naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 23, art. 180 § 1, art. 187 § 1, art. 188, art. 191 i art. 210 § 4 Ord. pod.i ogólnych zasad postępowania wyrażonych w przepisach art. 120, art. 121 i art. 122 Ord. pod. W uzasadnieniu podniosła, że skoro jej mąż, prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej, był zwolniony z obowiązku prowadzenia ksiąg podatkowych i składania zeznań podatkowych, to jego oświadczenie o wysokości obrotów osiągniętych w 2001 r. stanowi dowód w postępowaniu podatkowym a organ uznając ten dowód za nierzetelny naruszył przepis art. 210 § 4 Ord. pod. W jej ocenie organ dopuścił się także naruszenia przepisów art. 23 § 3, 4 i 5 Ord. pod. i ograniczył się do stwierdzenia, że per analogiam zastosowano przepis art. 23 § 1 Ord. pod., wobec tego wątpliwości skarżącej budzi to, czy wybór metody oszacowania dokonany został w oparciu o przepisy art. 23 § 3 bądź § 4 czy też w oparciu o inne regulacje. Oszacowanie dokonane zostało w ten sposób, iż jako podstawę do szacowania przychodów podatnika za rok 2001 przyjęto przychody uzyskane przez małżonków w 2002r. z działalności prowadzonej wspólnie w formie spółki cywilnej, natomiast ustalenia wysokości kosztów podatnika za 2001 r. oraz proporcji, w jakiej przychody spadły w stosunku do roku 2001 organ podatkowy dokonał na podstawie porównania wyników wybranych do tego celu innych podmiotów, na podstawie ich dokumentacji podatkowej, którą organ dysponował. Zdaniem skarżącej, takiego sposobu działania organu podatkowego nie da się przyporządkować żadnej z metod opisanych w treści art. 23 § 3 Ord. pod., wobec czego organ podatkowy posłużył się inną metodą szacowania, wskazaną w treści § 4 tego przepisu, którą można stosować tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach co musi być, zgodnie z treścią art. 23 § 5 Ord. pod., szczegółowo w decyzji wyjaśnione. Organ bezzasadnie zastosował taką metodę szacowania także do ustalenia podstawy opodatkowania za lata poprzednie tj.1998 - 2000, kiedy działalność podatnika również była podatkowana w formie karty podatkowej. Skarżąca zarzuciła nadto błędne ustalenie wysokości dochodu uzyskanego przez jej męża w latach 1987 -1991 kiedy był osobą współpracującą w zakładzie fotograficznym swojego ojca.