Wyrok NSA z dnia 14 lipca 2011 r., sygn. I OSK 456/11

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Ewa Dzbeńska Sędzia NSA Leszek Leszczyński Sędzia del. NSA Wiesław Morys (spr.) Protokolant: sekretarz sądowy Rafał Jankowski po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej R. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 listopada 2010 r. sygn. akt I SA/Wa 551/10 w sprawie ze skargi R. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia [...] grudnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 18 listopada 2010 r., sygn. akt I SA/Wa 551/10, oddalił skargę R. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia [...] grudnia 2009 r. w przedmiocie zasiłku celowego.

Przedstawiając w niezwykle obszernym uzasadnieniu stan faktyczny sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, iż Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej Dzielnicy [...], działając z upoważnienia Prezydenta m.st. Warszawy, decyzją z dnia [...] czerwca 2009 r. umorzył postępowanie w sprawie z wniosku R. S. z dnia [...] sierpnia 2008 r. o przyznanie pomocy finansowej we wrześniu i październiku 2008 r. na zakup żywności, opłacenie energii elektrycznej, zakup obuwia, biletów komunikacyjnych i środków higienicznych. Decyzja ta zapadła po uchyleniu poprzedniej tej samej treści przez organ odwoławczy, który zakwestionował przyjętą bezprzedmiotowość postępowania. Uzasadniając swoje stanowisko organ pierwszej instancji stwierdził, iż przyczyną umorzenia postępowania był brak możliwości przeprowadzenia wywiadu środowiskowego u R. S. W podstawie prawnej decyzji wskazał art. 105 i art. 138 § 2 k.p.a. oraz art. 106 ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728).

Rozpatrując odwołanie strony od tej decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie decyzją z dnia [...] grudnia 2009 r., nr [...], na podstawie m.in. art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. i art. 106 ust. 4 w związku z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.), uchyliło powyższą decyzję i orzekło o odmowie przyznania wnioskowanej podaniem z dnia [...] sierpnia 2008 r. pomocy finansowej ze środków pomocy społecznej. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji podano, iż w sprawie wszczętej wspomnianym wnioskiem z dnia [...] sierpnia 2008 r. pracownicy ośrodka pomocy społecznej wielokrotnie podejmowali próby przeprowadzenia u Pana R. S. wywiadu środowiskowego. W tym celu wysłano do wnioskodawcy 9 pism (opatrzonych datami [...] i [...] września 2008 r., [...] i [...] października 2008 r., [...],[...],[...],[...] listopada 2008 r. oraz [...] grudnia 2008 r.) wzywających do kontaktu oraz zawierających termin planowanej wizyty pracownika socjalnego, również kilkakrotnie udawali się osobiście do Pana S. i mimo okoliczności przemawiających za tym, że w mieszkaniu przebywał sam zainteresowany lub jego żona, mieszkanie nie zostało otwarte pracownikom socjalnym składającym wizytę rodzinie. Dopiero w dniu [...] grudnia 2008 r., zmieniony na prośbę pana S., pracownik socjalny przeprowadził skutecznie z wnioskodawcą wywiad środowiskowy. Organ II instancji przywołując treść art. 2 ust. 1, art. 4, art. 11 ust. 2 oraz art. 106 ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej wyjaśnił, że decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego. Natomiast brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej może stanowić podstawę odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Świadczenia z pomocy społecznej mają służyć przede wszystkim zaspokajaniu podstawowych potrzeb bytowych (zapewnieniu żywności, leków, odzieży itp.). Jednocześnie osoby korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej. Skutkiem braku takiego współdziałania może być odmowa przyznania żądanego świadczenia. Wobec czego warunkiem merytorycznego rozpatrzenia wniosku jest uzyskanie informacji o sytuacji rodzinnej i bytowej wnioskodawcy w toku przeprowadzonego wywiadu środowiskowego. Uniemożliwienie przez osobę zainteresowaną uzyskaniem pomocy przeprowadzenia takiego wywiadu należy traktować jako brak współdziałania z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej. Równocześnie Kolegium wskazało, że wnioskodawca uzyskał pomoc w zakresie objętym wnioskiem z dnia [...] sierpnia 2008 r. z innego źródła - według oświadczenia zawartego w odwołaniu oraz w wywiadzie z dnia [...] grudnia 2008 r. - pieniądze na potrzeby bytowe rodziny we wrześniu i październiku 2008 r. pożyczył od znajomych. Z akt sprawy wynika także, że od daty podjęcia ponownej współpracy przez R. S. z Ośrodkiem Pomocy Społecznej, rodzina na bieżąco i stale uzyskuje pomoc w celu zaspokojenia niezbędnych potrzeb bytowych. Oznacza to, zdaniem organu II instancji, że potrzeby osób będących na utrzymaniu wnioskodawcy były zabezpieczone, bo w przeciwnym razie R. S. nie mógłby sobie pozwolić na unikanie przez 4 miesiące kontaktu z Ośrodkiem Pomocy Społecznej, narażając siebie i rodzinę na pozostawanie bez środków na zaspokojenie potrzeb bytowych. Wobec powyższego organ odwoławczy uznał, że w sprawie zachodzą przesłanki do odmowy przyznania żądanej pomocy wobec braku współpracy ze strony wnioskodawcy.