Wyrok NSA z dnia 23 marca 2011 r., sygn. II FSK 2125/09

Kryterium braku winy jako przesłanka zasadności wniosku o przywrócenie terminu wiąże się z obowiązkiem szczególnej staranności przy dokonywaniu czynności procesowej. Przy ocenie winy należy przyjąć obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy. Kryteria te są nawet wyższe w przypadku profesjonalnego pełnomocnika, który powinien należycie dbać o interesy swoich klientów.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Włodzimierz Kubiak, Sędziowie NSA Tomasz Zborzyński, del. WSA Grażyna Nasierowska (sprawozdawca), Protokolant Anna Dziosa, po rozpoznaniu w dniu 23 marca 2011 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej F. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 29 lipca 2009 r. sygn. akt I SA/Wr 371/09 w sprawie ze skargi F. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 19 lutego 2009 r. nr [...] w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od F. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w W. kwotę 240 (słownie: dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z 29 lipca 2009 r. sygn. akt I SA/Wr 371/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił skargę "F." Sp. z o.o. w W. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w W. z 19 lutego 2009 r. w przedmiocie odmowy przywrócenia uchybionego terminu.

W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji wskazał, że wniosek Skarżącej o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, który zainicjował postępowanie w sprawie, złożony został jedynie z ostrożności procesowej, bowiem Skarżąca przede wszystkim kwestionuje skuteczność doręczenia jej decyzji organu I instancji. Odnosząc się do argumentacji w tym zakresie Wojewódzki Sąd Administracyjny podzielił stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej, że decyzja organu I instancji została Skarżącej skutecznie doręczona 18 grudnia 2008 r., tj. w dacie odmowy jej przyjęcia przez pełnomocnika spółki, w trybie art. 153 § 2 w zw. z art. 148 § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., nr 8, poz. 60 ze zm.). Za niezasadne Sąd I instancji uznał również zarzuty dotyczące naruszenia art. 162 Ordynacji podatkowej przez odmowę przywrócenia Skarżącej terminu do wniesienia odwołania. Uzasadniając swoje stanowisko w tej kwestii Sąd I instancji wskazał, że przepis powyższy wymaga nie tylko podania przyczyny uchybienia terminowi, ale także uprawdopodobnienia, że przyczyna ta była niezależna od woli i wiedzy podatnika. Odwołując się do poglądów wyrażonych w orzecznictwie i piśmiennictwie Sąd zauważył, że okolicznością faktyczną uzasadniającą brak winy może być nagła choroba, która nie pozwoliła na wyręczenie się inną osobą. Powołując się na chorobę, jako fakt uniemożliwiający dokonanie czynności procesowej, strona (pełnomocnik) powinna zatem wykazać, że rodzaj i przebieg choroby rzeczywiście pozbawiał ją możliwości podjęcia działania, w tym także przez inną osobę. Tymczasem w niniejszej sprawie we wniosku o przywrócenie terminu pełnomocnik Skarżącej polemizował szeroko ze skutecznością doręczenia decyzji, natomiast w kwestii samego przywrócenia terminu ograniczył się do wskazania, że w dniach od 18 grudnia 2008 r. do 2 stycznia 2009 r. był niezdolny do wykonywania czynności zarobkowych, co potwierdzało przedłożone zaświadczenie lekarskie oraz że łączna objętość doręczonych mu 3 decyzji (ponad 900 stron) nie pozwoliła na sporządzenie odwołania w terminie. Sąd I instancji zauważył, że nieco szerszy opis choroby i jej przebiegu oraz skutków pełnomocnik przedstawił dopiero na etapie skargi. Zdaniem Sądu z lakonicznego twierdzenia zawartego we wniosku, jak również z treści zaświadczenia, trudno jest wnioskować bezpośrednio o niemożliwości wniesienia odwołania, które w świetle przepisów Ordynacji podatkowej nie jest środkiem sformalizowanym. Tym samym nie można uwzględnić argumentów pełnomocnika co do wpływu obszerności decyzji na uchybienie terminu. Sąd I instancji podzielił stanowisko organu, iż choroba pełnomocnika spółki nie stanowiła uprawdopodobnienia braku winy w uchybieniu terminowi, skoro spółka ta ustanowiła dwóch pełnomocników, wykonujących swoje czynności w jednym miejscu. Organ podejmował próby (bezskuteczne) doręczenia decyzji także temu drugiemu pełnomocnikowi. Sąd zauważył, że akcentowany w skardze fakt niezdolności drugiego pełnomocnika do wykonywania swoich czynności z uwagi na zagrożenie ciąży, nie został podniesiony we wniosku o przywrócenie terminu, a więc nie mógł stanowić przesłanki eskulpacyjnej. Organ miał zatem prawo przyjąć, że nawet w sytuacji, gdy choroba utrudniała sporządzenie odwołania K.M., to dochowanie należytej staranności zobowiązywało go do powiadomienia drugiego pełnomocnika o wydaniu decyzji oraz rozpoczęciu biegu terminu do wniesienia odwołania. Brak jest ponadto podstaw by dać wiarę temu, że K.M. nie wiedział o wydaniu decyzji, których przyjęcia odmówił. Sąd I instancji za niezasadny uznał zarzut naruszenia art. 122 i art. 187 Ordynacji podatkowej, wskazując przy tym na spoczywający na zainteresowanym ciężar wykazania okoliczności świadczących o braku winy w uchybieniu terminowi.