Postanowienie NSA z dnia 8 lutego 2011 r., sygn. II FZ 683/10

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Antoni Hanusz (spr.), , , po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2011 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia M.B. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 listopada 2010 r. sygn. akt III SA/Wa 92/10 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi M.B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 5 listopada 2009 r. nr [...] w przedmiocie podatku od spadków i darowizn postanawia: oddalić zażalenie

Uzasadnienie

II FZ 683/10

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 5 listopada 2010 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie o sygnaturze akt III SA/Wa 92/10, odmówił M.B. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym przyznanie pełnomocnika z urzędu do sporządzenia skargi kasacyjnej w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 5 listopada 2009 roku w przedmiocie ustalenia podatku od darowizny. M.B. złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia pełnomocnika z urzędu, motywując to chęcią zaskarżenia wyroku oddalającego jej skargę na decyzję w przedmiocie podatku od spadków i darowizn. W uzasadnieniu wniosku wskazała, że zarówno ona, jak i jej mąż pozostają bez pracy. Z oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wynikało, że skarżąca wraz z mężem i teściową prowadzi wspólne gospodarstwo. Posiada mieszkanie o powierzchni 40 m?, a jej teściowa dom. Mąż skarżącej otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych w kwocie 550 zł miesięcznie, natomiast teściowa skarżącej uzyskuje dochód z tytułu emerytury w kwocie 1.450 zł miesięcznie. Postanowieniem z 28 września 2010 r. referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie odmówił skarżącej przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie, ponieważ skarżąca będąc do tego zobowiązana, nie przedstawiła koniecznych informacji warunkujących przyznanie prawa pomocy. Sąd w postanowieniu z dnia 5 listopada 2010 roku wskazał, że po przeanalizowaniu wniosku skarżącej oraz przedstawionych przez nią danych o sytuacji finansowej, nie było uzasadnione przyznanie stronie prawa pomocy we wnioskowanym przez nią zakresie. Sąd dodał, że skarżąca została zobowiązana do przedłożenia dokumentów obrazujących jej sytuację majątkową. Jednakże dokumentów takich nie przedłożyła, poza zaświadczeniem, że jej mąż jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna. W ocenie Sądu więc, twierdzenie skarżącej o jej trudnej sytuacji nie zostało uprawdopodobnione. W sprawie zaistniały wątpliwości co do oświadczeń skarżącej dotyczących jej sytuacji majątkowej istniały i uzasadniały skierowanie do niej wezwania w trybie art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 dalej u.p.p.s.a.). Mimo wezwania skarżąca jednak nie potwierdziła ani braku zatrudnienia, ani też braku dochodów, nie udokumentowała również dochodów uzyskiwanych przez jej męża i teściową. Nie wyjaśniła, czy posiada rachunek bankowy i nie nadesłała żądanych wyciągów, nie udokumentowała ponoszonych wydatków, w tym kosztów leczenia. W ocenie Sądu nie było zatem wiarygodne tłumaczenie skarżącej, że niezastosowanie się do wezwania Sądu było skutkiem jej niewiedzy. Skoro skarżąca wypowiedziała się co do niektórych kwestii wskazanych w tym wezwaniu oraz dołączyła zaświadczenie o statusie męża, również pozostała część wezwania była jej znana i mogła być zrealizowana. Skarżąca nie podnosiła przy tym, że istnieją przeszkody w zrealizowaniu przez nią wezwania. Wniosek skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata zdaniem Sądu nie zasługiwał na uwzględnienie. Skarżąca nie wykazała istnienia okoliczności, na które się powoływała we wniosku. Nie dysponując pełnym obrazem sytuacji materialnej skarżącej oraz dowodami potwierdzającymi tę sytuację, Sąd nie miał podstaw do uwzględnienia jej wniosku. Natomiast informacje zawarte we wniosku o udzielenie prawa pomocy oraz w sprzeciwie okazały się być niewystarczające dla uwzględnienia żądania skarżącej. W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżąca nie zgodziła się ze stanowiskiem Sądu. Ponownie wskazała na złą sytuację materialną, która w jej ocenie miała uzasadniać przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Wskazując na tą argumentację strona domagała się uchylenia zaskarżonego postanowienia oraz przyznania jej prawa pomocy poprzez przyznanie profesjonalnego pełnomocnika. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje. Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie, a zatem należało je oddalić. Stosownie do art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, osobie fizycznej prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym obejmującym, tak jak w rozpoznawanej sprawie, przyznanie pełnomocnika z urzędu, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, a w zakresie częściowym, jeżeli wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny. Oddalając zażalenie oraz zawarte tam zarzuty pod adresem Sądu pierwszej instancji należy powiedzieć, że strona wnosząc o przyznanie prawa pomocy na urzędowym formularzu jest zobowiązania wskazać czy domaga się przyznania jej prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz przyznanie profesjonalnego pełnomocnika (art. 245 § 2 u.p.p.s.a.), czy też chce by przyznano jej prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 246 § 4 u.p.p.s.a.). Wykazanie okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy, z punktu widzenia treści art. 246 § 1 u.p.p.s.a. należy do obowiązku podmiotu ubiegającego się o przyznanie tego prawa. Strona ma zatem obowiązek wykazania, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania lub ich części albo że nie ma adekwatnych środków na poniesienie tych kosztów. Sąd natomiast rozpoznając wniosek zobowiązany jest wskazać z jakich względów uznał, że żądanie strony zasługuje bądź nie zasługuje na uwzględnienie oraz w jakiej części. Rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy należy z jednej strony uwzględnić wysokość kosztów postępowania, jakie strona musi ponieść, a z drugiej jej sytuację finansową, na którą składają się przede wszystkim uzyskiwane przez stronę dochody. Jeżeli natomiast informacje wskazane w urzędowym formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy okażą się dla Sądu niewystarczające dla oceny sytuacji majątkowej wnioskodawcy, Sąd ten może na podstawie art. 255 u.p.p.s.a. wezwać do złożenia dodatkowych oświadczeń lub przedłożenia dokumentów źródłowych dotyczących stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego. W rozpoznawanej sprawie Sąd wezwał stronę do nadesłania w trybie art. 255 u.p.p.s.a. dokumentów potwierdzających między innymi status bezrobotnego skarżącej, na który powoływała się ona we wniosku o przyznanie prawa pomocy. Skarżąca jednak wezwania tego nie wykonała. Skoro więc strona uchyliła się od przedstawienia wskazanej przez WSA dokumentacji, do dostarczenia której została zobowiązana na podstawie art. 255 u.p.p.s.a., powinna liczyć się z tym, że Sąd nie będzie miał wystarczających podstaw do uznania jej oświadczeń i twierdzeń za uprawdopodobnione, a tym samym uzasadniające przyznanie prawa pomocy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie prawidłowo, w zaskarżonym postanowieniu, podniósł że nieuzupełnienie przez skarżącą wniosku o przyznanie jej prawa pomocy skutkowało rozpoznaniem wniosku na podstawie znajdujących się w aktach sprawy oświadczeń i dokumentów, a te nie pozwoliły stwierdzić, że skarżąca wykazała spełnienie przesłanek przyznania jej prawa pomocy, o których mowa w art. 246 § 1 pkt 2 u.p.p.s.a. Uzasadnione było więc wydanie przez sąd postanowienia odmawiającego stronie przyznania prawa pomocy. Wskazując na powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 tej ustawy, orzekł jak w sentencji