Wyrok NSA z dnia 19 listopada 2010 r., sygn. I FSK 1831/09

Wprawdzie prawo do odliczenia podatku jako integralna część mechanizmu funkcjonowania podatku od wartości dodanej jest fundamentalnym prawem podatnika i zasadniczo nie może być ograniczane, to jednak zasada ta nie ma nieograniczonego zasięgu i może doznać wyjątku w tych wszystkich przypadkach, gdy miało miejsce działanie w nieuczciwych celach lub nadużycie prawa, a osoby, które brały udział w takich działaniach nie mogą powoływać się na przepisy prawa wspólnotowego, w tym także na wynikającą z tych przepisów zasadę neutralności podatku od wartości dodanej.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Arkadiusz Cudak (sprawozdawca), Sędzia NSA Jan Zając, Sędzia WSA del. Tomasz Kolanowski, Protokolant Marek Kleszczyński, po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2010 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej R. K. T. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 21 lipca 2009 r. sygn. akt I SA/Po 528/09 w sprawie ze skargi R. K. T. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 23 marca 2009 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2004 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od R. K. T. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w P. kwotę 2.400 (słownie: dwa tysiące czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 21 lipca 2009 r., sygn. akt I SA/Po 528/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę R. K. T. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P., nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2004 r.

Uzasadniając rozstrzygnięcie Sąd I instancji przedstawił przebieg postępowania w sprawie podając, że decyzją z dnia 19 sierpnia 2008 r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w P., po przeprowadzeniu postępowania kontrolnego w zakresie podatku od towarów i usług za lata 2004 i 2005, określił Skarżącemu zobowiązanie podatkowe w podatku VAT za miesiące od lutego do kwietnia 2004 r., od kwietnia do grudnia 2004 r. oraz nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym za maj 2004 r. Ustalono, że R. T. w badanym okresie prowadził działalność gospodarczą pod firmą "R." głównie w zakresie usług transportowych na terenie kraju. Na podstawie rejestrów oraz dokumentów źródłowych stwierdzono, iż podatnik dokonywał zakupu oleju napędowego, który udokumentował fakturami VAT wystawionymi przez: Przedsiębiorstwo Produkcyjno - Handlowo - Usługowe "D." w G. oraz Przedsiębiorstwo Handlowo - Usługowe "R. - P." M. C. w G.. Organ podatkowy podał, iż M. C. został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej z dniem 1 kwietnia 2004 r., natomiast M. W. - właściciel firmy "D." był czynnym podatnikiem VAT od 1 czerwca 1994 r. do 19 października 1999r. Ustalił także, iż firma "D." nie wynajmowała pomieszczeń pod wskazanym adresem, a M. W. nie figuruje w ewidencji Urzędu Regulacji Energetyki jako przedsiębiorca posiadający koncesję bądź ubiegający się o nią. Przesłuchano w charakterze świadków: M. C., R. T. oraz kierowców świadczących usługi na rzecz podatnika. Ustalono, iż podatnik w istocie dokonał zakupu paliwa w ilości wykazanej w swojej dokumentacji. Z materiału zebranego w toku kontroli przeprowadzonej w firmie "R. - P." wynika również, iż sprzedaż oleju napędowego przez te firmy była fikcją. M. C. nie posiadał własnej ani dzierżawionej bazy magazynowej na paliwa, samochodów przystosowanych do przewozu paliwa, a także koncesji na obrót nimi. Swoje oferty na wystawianie faktur M. C. zostawiał na stacjach benzynowych i bazach paliwowych. Wraz z fakturami na określone ilości oleju napędowego wystawiał dowody wpłaty gotówki, której fizycznie nie otrzymywał. Za wystawianie faktur pobierał wynagrodzenie w wysokości 3 gr. za litr oleju. Dyrektor wskazał, iż wymienione firmy nie były rzeczywistymi stronami transakcji opisanych na fakturach wystawionych na rzecz podatnika. Jednocześnie R. T. nie podjął żadnych czynności zmierzających do sprawdzenia wiarygodności kontrahentów (rejestracja jako podatnicy, personalia, siedziby, posiadanie koncesji). Wątpliwości mogły powstać chociażby w związku z zawsze gotówkową formą zapłaty, której nie zawsze towarzyszyło pokwitowanie. Następnie organ podatkowy powołał przepisy art. 19 ust. 1 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, ze zm., dalej: "ustawa o VAT z 1993 r.") oraz art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej: "ustawa o VAT"). Dalej uznał, iż zakaz dokonywania odliczenia zawarty został - na mocy delegacji ustawowej - w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 r., w § 48 ust. 4 pkt 1 lit. a oraz pkt 5 lit. a. Kontynuacją stanowiska ustawodawcy w tym zakresie są przepisy § 14 ust. 2 pkt 1 lit. a, pkt 4 lit. a rozporządzenia z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.) Organ podatkowy stwierdził, że skoro przedmiotowe faktury wystawione zostały przez podmioty nie będące w rzeczywistości stronami transakcji opisanych na tych fakturach, a nadto podmioty te nie były uprawnione do wystawienia faktur, nie mogły być więc one podstawą do obniżenia podatku należnego o zawarty w nich podatek naliczony.