Wyrok NSA z dnia 28 maja 2009 r., sygn. II FSK 169/08

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Grzegorz Krzymień (sprawozdawca), Sędziowie NSA Stefan Babiarz, NSA del. Anna Maria Świderska, Protokolant Barbara Mróz, po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej J. H. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 25 października 2007 r. sygn. akt I SA/Ke 383/07 w sprawie ze skargi T. H. i J. H. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 4 czerwca 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2002 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od J. H. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w K. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 25 października 2007 r., sygn. akt I SA/Ke 383/07, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach oddalił skargę T. i J. H. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 4 czerwca 2007 r. w przedmiocie nadpłaty w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2002 r. Jak wskazano w uzasadnieniu orzeczenia, Skarżący zawarli w dniu 16 października 2002r. ugodę sądową z C. "O." S.A. w K. Z ugody tej wynikało, że podatnicy świadczyli pracę w C. w niedziele, święta i dni dodatkowo wolne od pracy oraz w nocy, w związku z czym na mocy postanowień wewnątrzzakładowych aktów zbiorowego prawa pracy nabyli uprawnienia do stosownych dodatków. Ponieważ ustalenie prawidłowej wysokości należnych świadczeń z tytułu tych dodatków nie było możliwe, zakład pracy zobowiązał się zapłacić określone w ugodzie kwoty tytułem odszkodowania za niemożność naliczenia dodatków. Na tej podstawie w grudniu 2002r. wypłacono Skarżącym stosowne kwoty pobierając zaliczkę na podatek dochodowy. Pismem z dnia 5 stycznia 2007r. T. i J. H. zwrócili się do Urzędu Skarbowego w O. o stwierdzenie nadpłaty w podatku dochodowym powstałej z powodu bezpodstawnie pobranego podatku. Dyrektor Izby Skarbowej, podzielając zdanie organu I instancji, uznał za bezzasadne stanowisko podatników, zgodnie z którym art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) - dalej w skrócie "p.d.o.f." - stanowi podstawę do zwolnienia wszystkich odszkodowań, bez względu na źródło powstania zobowiązania. Organ podkreślił, iż zwolnienie odszkodowania z opodatkowania jest uwarunkowane faktem, iż źródłem otrzymanego odszkodowania są przepisy ustawy. W rozpatrywanej sprawie uprawnienie do otrzymania przedmiotowego odszkodowania nie wynikało wprost z postanowień przepisów ustawy, wypłacono je bowiem na podstawie zawartej uprzednio umowy o pracę, a zatem kwota określona w ugodzie była faktycznie zapłatą za wykonaną pracę (zgodnie z punktem V zawartej ugody wyczerpywała ona wszelkie wzajemne roszczenia stron z tytułu pracy powodów w pozwanym zakładzie w niedziele, święta i w dni dodatkowo wolne od pracy oraz w porze nocnej). Tym samym, w ocenie organu odwoławczego, odszkodowanie wypłacone Skarżącym nie korzystało ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 p.d.o.f. Odnosząc się do stanowiska Strony, organ odwoławczy stwierdził, że fakt, iż przed dniem 1 stycznia 2003 r. art. 21 p.d.o.f. nie wymieniał odszkodowań przyznanych na podstawie ugody jako wyłączonych ze zwolnienia z opodatkowania nie świadczy, że ustawodawca kwoty wypłat wynikające z ugody opodatkował dopiero po tym dniu. Uzupełnienie dokonane w tym przepisie ustawą z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 141, poz. 1182) było jedynie dopełnieniem jego interpretacji. Obowiązek opodatkowania odszkodowań wypłaconych na podstawie zawartej ugody wynikał zaś i nadal wynika z art. 9 ust. 1 p.d.o.f. Organ nie uwzględnił także argumentu, zgodnie z którym wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 listopada 2006r. (sygn. akt SK 51/06) zrównujący odszkodowanie zasądzone wyrokiem sądowym z odszkodowaniem powstałym w drodze ugody sądowej wprowadza zasadniczą zmianę sytuacji. W przypadku bowiem Skarżących kluczową nie jest kwestia, czy odszkodowanie ustalono w wyroku sądowym czy w ugodzie, ponieważ nawet w przypadku uzyskania odszkodowania na podstawie wyroku sądowego nie korzystałoby ono ze zwolnienia z podatku dochodowego. Jak podkreślił organ, aby odszkodowanie korzystało ze zwolnienia musi wynikać wprost z przepisów ustawy, czyli musi mieć charakter samoistny i musi być bezpośrednio określone w ustawie. Z powołanego punktu V ugody należało zaś wnioskować, że powyższe odszkodowanie jest formą zapłaty za świadczoną pracę i swoje źródło ma we wcześniej zawartej umowie o pracę, czyli nie ma charakteru samoistnego i nie wynika wprost z przepisów ustawy.