Wyrok NSA z dnia 9 marca 2006 r., sygn. FSK 2716/04

1. Nie należy utożsamiać wymogów księgowości wskazanych w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości /Dz.U. nr 121 poz. 591 ze zm./ z procedurą dowodzenia faktów w postępowaniu podatkowym.

2. Tylko wiarygodne, wolne do wad i rzetelne dowody źródłowe mogą zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./ stanowić podstawę wpisu do ewidencji rachunkowej dla określenia wysokości dochodu /straty/, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy. Przeciwnie, niewiarygodne i nierzetelne dokumenty księgowe, a więc dowodzące zdarzeń, które nigdy niezaistniały nie mogą być podstawą wpisu do tej ewidencji i w takim przypadku nie jest też możliwe oszacowanie podstawy opodatkowania.

3. Dowód niezgodny z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, a więc sprzeczny z wymogami art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości /Dz.U. nr 121 poz. 591 ze zm./ to dowód dokumentujący operację gospodarczą zaistniałą w innym rozmiarze niż w rzeczywistości albo operację gospodarczą z innym podmiotem niż w rzeczywistości, gdyż pojęcie przebiegu łączyć należny nie tylko z przedmiotem operacji /miejsce, granice, zakres, czas/, ale i podmiotami operacji gospodarczej. Operacja gospodarcza i jej przebieg nie mogą odbywać się przecież między podmiotami nieistniejącymi ale może zaistnieć z podmiotem, którego dane zostały sfałszowane. Konsekwencją takiego stanu rzeczy zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jest oszacowanie, gdyż wówczas nie jest możliwe ustalenie dochodu /straty/ z uwagi na nierzetelność dowodów źródłowych lub ewidencji, do której zostały one wpisane, przy założeniu, że w istocie operacja gospodarcza zaistniała.

4. Pojęcie niemożliwości ustalenia dochodu /straty/ w rozumieniu art. 9 ust. 2 ustawy z 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./ rozumieć należy tak jako: a/ brak danych /ksiąg podatkowych/, niezbędnych do określenia podstawy opodatkowania, b/ dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na określenie tej podstawy, c/ podatnik naruszył warunki uprawniające do korzystania ze zryczałtowanej formy opodatkowania, o czym mowa w art. 23 par. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./.