Wyrok NSA z dnia 22 lipca 2005 r., sygn. OSK 1786/04

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska, Sędziowie NSA Wojciech Chróścielewski (spr.), Jan Paweł Tarno, Protokolant Mariusz Bartosiak, po rozpoznaniu w dniu 22 lipca 2005 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Stanisława S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 17 czerwca 2004 r. sygn. akt 3/II SA/Łd 338/03 w sprawie ze skargi Stanisława S. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w Ł. z dnia 7 lutego 2003 r. (...) w przedmiocie ewidencji gruntów oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 17 czerwca 2004 r., 3/II SA/Łd 338/03 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę Stanisława S. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w Ł. z dnia 7 lutego 2003 r. w przedmiocie ewidencji gruntów. Wyrok ten został wydany w następujących okolicznościach sprawy. Swoją decyzją Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w Ł. utrzymał w mocy decyzję z dnia 4 grudnia 2002 r. Starosty Ł., którą odmówiono na podstawie art. 22 ust. 1 i 2 ustawy z 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne /Dz.U. 2000 nr 100 poz. 1086 ze zm./ ujawnienia Stanisława S. jako właściciela działek nr 376, 377 i 378 w rejestrze ewidencji gruntów obrębu P., gmina Ł. W uzasadnieniu decyzji organu odwoławczego stwierdzono, że podstawę prawną do wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów stanowią prawomocne orzeczenia sądów, akty notarialne i ostateczne decyzje administracyjne, a osoby zgłaszające zmiany są obowiązane przedstawić organowi dokumenty geodezyjne i kartograficzne. Ewidencja gruntów i budynków polega na rejestracji informacji o gruntach i budynkach oraz osobach właścicieli bądź władających tymi nieruchomościami nie służy zaś do kształtowania stanów prawnych czy faktycznych tych nieruchomości. Decyzja w przedmiocie zmian w ewidencji gruntów nie może rozstrzygać żadnej kwestii spornej związanej z ustaleniem tytułów własności. Jako właściciel przedmiotowych działek ujawniona jest Gmina Ł. Nastąpiło to na podstawie decyzji ostatecznej Wojewody (...) z 26 marca 2001 r. stwierdzającej nabycie tych działek z dniem 1 stycznia 1999 r. przez Gminę Ł. Przy wydawaniu tej decyzji nie uwzględniono Zbioru Dokumentów stwierdzającego, iż własność spornych działek na podstawie postanowienia Sądu Powiatowego w Ł. z dnia 8 września 1961 r. (...) przysługuje Stanisławowi S. Na jego wniosek zostało wznowione postępowanie w sprawie nabycia tych działek przez Gminę Ł., lecz postępowanie to nie zostało jeszcze zakończone. W przypadku wydania nowej decyzji, zostanie wprowadzona zmiana uwzględniająca tą decyzję do ewidencji gruntów. Do tej chwili wiążąca jest decyzja Wojewody (...) z 26 marca 2001 r. W skardze do Sądu Stanisław S. podniósł, iż chodzi mu o sprostowanie błędu w ewidencji gruntów polegającego na błędnym określeniu powierzchni i niekompletnym określeniu działek. Zmiany w ewidencji mogą następować w razie zmian stanu prawnego, które nastąpiły po założeniu ewidencji, a sytuacja taka nie miała miejsca w przedmiotowej sprawie, gdyż z postanowienia Sądu powiatowego w Ł. wynika, iż skarżący jest właścicielem gruntu o powierzchni 5,4502 ha, a nie jak podano w ewidencji 5,04 ha, dlatego wniósł on o uchylenie decyzji organów obu instancji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w swym wyroku uznał skargę za niezasadną. Zgodnie treścią art. 20 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. ewidencja gruntów i budynków obejmuje informacje dotyczące gruntów - ich położenia, granic, powierzchni, rodzaju użytków gruntowych oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów. W ewidencji gruntów wykazuje się także właściciela. W myśl zaś art. 22 ust. 2 tej ustawy na żądanie starosty osoby, o których mowa w art. 20 ust. 2 pkt 1 i art. 51 zgłaszające zmiany są obowiązane dostarczyć dokumenty geodezyjne, kartograficzne i inne niezbędne do wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów i budynków. Zgodnie z treścią par. 46 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków /Dz.U. nr 38 poz. 454/ dane zawarte w ewidencji podlegają aktualizacji z urzędu lub na wniosek, zaś w ewidencji wprowadza się zmiany wynikające z prawomocnych orzeczeń sądowych, aktów notarialnych, ostatecznych decyzji administracyjnych i aktów normatywnych. W myśl zaś par. 47 ust. 3 rozporządzenia w przypadku, gdy aktualizacja operatu ewidencyjnego wymaga wyjaśnień zainteresowanych lub uzyskania dodatkowych dowodów starosta przeprowadza w sprawie tej aktualizacji postępowanie administracyjne lub stosuje art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Ewidencja gruntów jest tylko zbiorem informacji będącej odzwierciedleniem aktualnego stanu prawnego danej nieruchomości. Zawiera ona dane wynikające z tytułu własności, lecz nie kształtuje nowego stanu prawnego nieruchomości. Potwierdza ona jedynie stan prawny zaistniały wcześniej. Ewidencja pełni wyłącznie funkcje informacyjne - techniczne. Nie rozstrzyga natomiast sporów o prawa do gruntów ani nie nadaje tych praw. Poprzez żądanie wprowadzenia zmian w ewidencji nie można dochodzić ani udowadniać swoich praw właścicielskich czy uprawnień do władania nieruchomością. Decyzja w przedmiocie wprowadzenia zmian w ewidencji nie może rozstrzygać żadnej kwestii spornej związanej z ustaleniem tytułu własności. Powołano się przy tym na orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego. Stanisław S. wnosił o sprostowanie oczywistego błędu w ewidencji gruntów polegającego na wpisaniu powierzchni jego nieruchomości "5,04 ha" zamiast "5,4502 ha" i pominięciu działek nr 376, 377 i 378 będących jego własnością. Skarżącemu chodzi zatem o dokonanie wpisu w ewidencji, że jest on właścicielem tych działek oraz powiększenie powierzchni jego nieruchomości. Sąd stwierdził, że sprostowanie błędów i omyłek w ewidencji może się odbyć jedynie w trybie art. 113 par. 1 Kpa i może dotyczyć tylko nieistotnych wad decyzji niedotyczących meritum sprawy. Zmiana granic i powierzchni działki oraz określenie jego nowego właściciela nie może być dokonana w tym trybie. Pogląd taki wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 maja 1999 r. w sprawie II SA 566/99 /Lex nr 46217/. Żądanie skarżącego określone jako "wniosek o sprostowanie błędów w ewidencji gruntów" było faktycznie żądaniem dokonania zmian w ewidencji, jak trafnie odczytały je organy administracji. Dokonanie zmian w ewidencji gruntów jest możliwe jedynie na podstawie dokumentów wymienionych w par. 46 ust. 2 rozporządzenia z dnia 29 marca 2001 r. w tym m.in. prawomocnych orzeczeń sądowych i ostatecznych decyzji administracyjnych. Skarżący przedstawił takie dokumenty - postanowienia Sądu Powiatowego w Ł. z dnia 8 września 1961 r. i z dnia 23 czerwca 1964 r. Trudno wyjaśnić, dlaczego przy zakładaniu ewidencji gruntów w 1964 r. wpisano powierzchnię jego nieruchomości inną niż ta, która wynika z postanowienia z 8 września 1961 r. mimo, że istniał zbiór dokumentów dla tej nieruchomości. Brak jest mapy sporządzonej przez Zygmunta L. w sprawie (...). Nie można zatem ustalić jak przebiegały granice nieruchomości, której własność przyznano skarżącemu postanowieniem z 8 września 1961 r. Nawet gdyby ta mapa został odnaleziona to i tak brak by było podstaw do dokonania zmian w ewidencji gruntów. W obrocie prawnym pozostaje bowiem decyzja Wojewody (...) z dnia 26 marca 2001 r. stwierdzająca, iż przedmiotowe działki stały się własnością Gminy Ł. W ewidencji gruntów dokonywane są zmiany stanu prawnego nieruchomości wykazane w dokumencie - sporządzonym najpóźniej. Ewidencja jest bowiem odzwierciedleniem aktualnego stanu prawnego nieruchomości a nie stanu prawnego obowiązującego kilkadziesiąt lat wcześniej. Do chwili uchylenia tej decyzji jest ona wiążąca dla organu prowadzącego, a organy administracji słusznie odmówiły dokonania zmian w ewidencji gruntów wnioskowanych przez skarżącego.