Wyrok NSA z dnia 3 grudnia 2004 r., sygn. FSK 345/04

1. Błędna wykładnia zachodzi wówczas, gdy orzeczenie było wynikiem mylnego rozumienia treści normy prawnej. Niewłaściwe zastosowanie przepisu, gdy nieprawidłowo odniesiono tę normę do ustalonego stanu faktycznego.
2. Podatniczka nabyła w spadku prawo do rekompensaty mające określoną wartość majątkową. Okoliczność, że prawo to zostało zrealizowane (poprzez wypłatę rekompensaty) niemal dwa lata po powstaniu obowiązku podatkowego nie miała znaczenia dla wymiaru podatku (art. 7 ust. 1 cyt. ustawy). Prawidłowo zatem zastosowano art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy, przyjmując kwotę wolną od podatku określoną rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 7.04.1997 r., a nie późniejszego rozporządzenia obowiązującego już w dniu wymiaru podatku (5.670 zł a nie 6.638 zł).

Zaskarżonym wyrokiem Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Rzeszowie, uchylił decyzję Izby Skarbowej w Rzeszowie w przedmiocie zobowiązania w podatku od spadków i darowizn. Z uzasadnienia ww. orzeczenia wynikają następujące ustalenia faktyczne i prawne:

W dniu 27.10.2000 r. podatniczka złożyła zeznanie uzupełniające, z którego wynikało, że oprócz rzeczy i praw majątkowych wymienionych w zeznaniu z dnia 26.01.2000 r. nabyła udział w prawie do rekompensaty pieniężnej w banku P. S.A. w kwocie 4.869,86 zł. W związku z powyższym Urząd Skarbowy w Tarnobrzegu, po wznowieniu postępowania, decyzją z dnia 8.12.2000 r. nr USYI-RSD-2019 uchylił w całości decyzję ostateczną z dnia 21.09.2000 r. w sprawie podatku od nabycia spadku po zmarłej Marii Reginie S. i ustalił podatek w kwocie 267,10 zł. Stosownie do treści art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1997 r. Nr 16, poz. 89 ze zm.) obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze dziedziczenia - z chwilą przyjęcia spadku. Jeżeli nabycie spadku nie zostało zgłoszone do opodatkowania, ale zostało stwierdzone postanowieniem sądu, to obowiązek podatkowy powstaje nie z chwilą przyjęcia spadku (art. 6 ust. 1 pkr 1 cyt. ustawy), lecz z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzenie nabycia spadku (art. 6 ust. 4 tej ustawy). W niniejszej sprawie organy podatkowe obu instancji przyjęły, że obowiązek podatkowy powstał w dniu 14.12.1999 r., gdyż w tym dniu uprawomocniło się postanowienie sądu o stwierdzenie nabycia spadku. Przyjmując kwotę wolną od podatku, zastosowano przepis art. 9 ust. 1 cytowanej ustawy, w wysokości określonej rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 7.04.1997 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 34, poz. 209), obowiązującym w dniu 14.12.1999 r. Prawo do rekompensaty pieniężnej istniało w dniu śmierci spadkodawcy (rekompensata przysługiwała spadkodawcy) i okoliczność wpłacenia rekompensaty spadkobiercom w terminie określonym dla uprawnionych, nie spowodowało przesunięcia chwili powstania obowiązku podatkowego na dzień tej wypłaty. Zatem uzasadnione było przyjęcie kwot wolnych oraz skal podatkowych obowiązujących w dniu 14.12.1999 r., z uwagi na zapis art. 15 ust. 3 powołanej ustawy, zgodnie z którym przy ustalaniu wysokości podatku przyjmuje się kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych określone w art. 9 ust. 1 (kwoty wolne dla poszczególnych grup podatkowych) oraz przedziały nadwyżki kwot wartości rzeczy i praw majątkowych podlegających opodatkowaniu (skale podatkowe), w wysokości obowiązującej w dniu powstania obowiązku podatkowego. Dlatego też brak było podstaw do uwzględnienia żądania podatniczki, aby decyzję w części dotyczącej rekompensaty wydać w oparciu o rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18.02.2000 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od spadków (Dz. U. Nr 13, poz. 169).