Wyrok NSA z dnia 15 czerwca 2004 r., sygn. GSK 97/04

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA - Maria Myślińska, Sędziowie NSA - Kazimierz Jarząbek, - Czesława Socha (spr.), Protokolant - Eliza Skibińska, po rozpoznaniu w dniu 15 czerwca 2004 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej M. S. od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodka Zamiejscowego w Bydgoszczy z dnia 19 listopada 2003 r. sygn. akt SA/Bd 1813/03 w sprawie ze skargi M. S. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Toruniu z dnia 11 kwietnia 2003 r. Nr [...] w przedmiocie uznania zgłoszenia celnego za nieprawidłowe I skargę kasacyjną oddala; II zasądza od M. S. na rzecz Dyrektora Izby Celnej w Toruniu kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. 2 Sygn. akt GSK 97/04 U Z A S A D N I E N I E Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 listopada 2003r. o sygnaturze SA/Bd 1813/03 - Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Bydgoszczy oddalił skargę M. S. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Toruniu z dnia 11 kwietnia 2003r. o nr [...] w przedmiocie uznania zgłoszenia celnego za nieprawidłowe. Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie na ustaleniach faktycznych organów celnych obu instancji, które stwierdziły, że zgłoszenie celne M. S., dotyczące samochodu osobowego marki "Opel-Astra" należy poddać weryfikacji w siedzibie firmy sprzedającej. Przekazano belgijskiej administracji celnej fakturę i wykazano, że zaniżono wartość celną towaru objętego procedurą dopuszczenia do obrotu w oparciu o zgłoszenie celne. Wynikało to z uwierzytelnionej kopii dokumentów, a więc z faktury zaksięgowanej w dokumentacji finansowo-księgowej eksportera oraz zgłoszenia celnego EU 1, na podstawie którego przedmiotowy samochód został wyeksportowany z Belgii. Z obu dokumentów wynikało, że samochód został sprzedany za kwotę wyższą niż zadeklarowała strona. Uznano, że zgłoszenie celne jest nieprawidłowe w części dotyczącej wartości celnej i długu celnego. Zaniżenie wartości towaru było wystarczającym dowodem do podwyższenia wartości i zmiany kwoty długu celnego w oparciu o fakturę znajdującą się u eksportera. Oznacza to, że zaskarżona decyzja nie naruszała prawa i dlatego skarga podlegała oddaleniu. Sąd powyższy nadto stwierdził, że organy nie naruszyły przepisów postępowania w zakresie przeprowadzenia dowodów. Ustalone zostały wszystkie istotne okoliczności dla rozstrzygnięcia sprawy w oparciu o znajdujące się w sprawie dokumenty. Zgłoszone zaś wnioski dowodowe w postaci przesłuchania strony, przewoźnika, sprzedającego czy pracownika belgijskiej agencji celnej, nie mogły wnieść nic istotnego do sprawy. Okoliczności, co do których osoby te miałyby być słuchane wynikały z dokumentów, a nie jest sporne, że zapłata za samochód nastąpiła gotówką. Przekonywująco odmówiono wiarygodności danym wynikającym z faktury przedstawionej polskim organom celnym. Ocena ta mieści się w ramach zasady swobodnej oceny dowodów określonej w art. 191 ustawy - Ordynacji podatkowej. Uzasadnienie zaś decyzji odpowiada też wymaganiom powyższej ustawy. 3 Sygn. akt GSK 97/04 W skardze kasacyjnej M. S. zaskarżyła w całości wyrok, zarzucając naruszenie art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 148 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 21, art. 22, art. 59 ustawy z dnia 11 maja 1995r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. nr 74, poz. 368 ze zm.), art. 121, art. 122, art. 180, art. 187, art. 188, art. 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacji podatkowej (Dz.U. nr 137, poz. 926, ze zm.) oraz art. 23 § 1 i § 7, art. 83, art. 262 ustawy z dnia 9 stycznia 1997r. - Kodeks celny (Dz.U. nr 23, poz. 117, ze zm.) i art. 11 pkt 2 Protokółu nr 6 do Układu Europejskiego przez błędną jego wykładnię. Wskazując na powyższe, domagała się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu podała, że brak przeprowadzenia zawnioskowanych dowodów narusza prawa skarżącej zagwarantowane powołanymi przepisami Konstytucji i ustaw w zakresie dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy i prawidłowego zastosowania prawa. Chodzi o wiarygodność dowodów pochodzących z księgowości firmy eksportera skoro zgłoszenia celnego do wywozu z terenu Belgii dokonała belgijska agencja celna, wypełniająca druk zgłoszenia na podstawie przekazanych jej dokumentów sprzedaży i dokumentów pojazdu. Przesłuchanie pracowników agencji pozwoliłoby dopiero ustalić, na podstawie której faktury sprzedaży zgłosiła pojazd do wywozu oraz czy zgłoszenie celne było wypełnione w pliku 6-ciu kart łącznie, czy osobno każda. Obowiązkiem organu było takie postępowanie przeprowadzić skoro podstawą działania był art. 240 § 1 pkt 5 - Ordynacji podatkowej a nie art. 83 ustawy - Kodeks celny. Konsekwencją tego jest błędne zastosowanie art. 23 § 1 zamiast art. 23 § 7 - Kodeksu celnego, a który obliguje organy celne do uzasadnienia kwestionowanej wartości transakcyjnej lub dokumentów służących do jej określenia. Organy tego uniknęły, a Sąd nie dostrzegł pomimo zgłoszonych zarzutów. Oznacza to, że błędna jest ocena Sądu w zakresie braku naruszenia istotnych przepisów. Skarga w powyższych wywodach odwołuje się do stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w podobnych sprawach. Brak zastosowania dodatkowego postępowania dowodowego wyjaśniającego, narusza zasadę praworządności i równości wobec prawa. Dyrektor Izby Celnej w Toruniu wniósł o oddalenie skargi i zasądzenie kosztów postępowania, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych. 4 Sygn. akt GSK 97/04 Zdaniem Dyrektora, zaskarżony wyrok zgodny jest z obowiązującym prawem a zarzuty nie znajdują uzasadnienia w przepisach. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: Skarga Kasacyjna została wniesiona na podstawie art. 101 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1271, ze zm.), a więc w trybie szczególnym, pozwalającym w sprawach zakończonych prawomocnym orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego przed dniem 1 stycznia 2004r., w których nie upłynął termin wniesienia rewizji nadzwyczajnej do Sądu Najwyższego w terminie do 31 marca 2004r. na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270). Spełnione zostały także wymogi formalne skargi kasacyjnej określone w art. 174, art. 175 i art. 176 powołanej wyżej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, co powoduje podstawę do merytorycznego jej rozpoznania. Stosownie do art. 183 § 1 cytowanej wyżej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej i z urzędu bierze pod uwagę tylko nieważność postępowania, której przesłanki w sposób taksatywny wymienione zostały w § 2 tego przepisu. Stwierdzić należy, że w sprawie niniejszej nie występuje żadna z okoliczności stanowiących o nieważności postępowania. Skarga kasacyjna zarzuca zarówno naruszenie prawa materialnego jak i przepisów postępowania. W odniesieniu do naruszenia prawa materialnego zarzuca błędną jego wykładnię. Naruszenie zaś przepisów postępowania na tyle istotne, że wpłynęło na ostateczny wynik sprawy. Zarzuty zawarte w skardze kasacyjnej koncentrują się w zasadzie wokół jednego zagadnienia a mianowicie weryfikacji dowodu pochodzenia towaru przez służby celne kraju eksportera i związanego z tym problemu umiejscowienia Układu Europejskiego i Protokółu nr 6 do tego Układu (Dz.U. z 1994 roku nr 11, poz. 38, ze zm.) w systemie źródeł prawa. Przyczyną wszczęcia postępowania weryfikacyjnego w sprawie był fakt ujawnienia u sprzedającego przez belgijską administrację celną dokumentów 5 Sygn. akt GSK 97/04 świadczących o tym, że w zgłoszeniu celnym skarżącej została zaniżona wartość celna. Organy celne, prowadząc postępowanie działały na podstawie powyższego Protokółu, a który zawiera postanowienia, dotyczące wzajemnej pomocy w sprawach celnych w celu wykrycia naruszenia ustawodawstwa celnego. Dokumenty nadesłane przez belgijskie służby celne w drodze pomocy prawnej oparte na art. 11 pkt 2 i 3 wyżej wymienionego Protokółu mogły być wykorzystane w postępowaniu sądowym i administracyjnym, wszczętym w wyniku nieprzestrzegania przepisów celnych, co też prawidłowo uczyniono w niniejszym postępowaniu. Należało wobec tego ocenić, czy dowody te stanowiły dostateczną podstawę do przyjęcia, że ceną jaką skarżąca zapłaciła jest kwota, wynikająca z faktury ujawnionej przez belgijskie władze celne w toku przeprowadzonych przez nie czynności weryfikacyjnych. Odpowiedź jest twierdząca, a to oznacza, że nie jest trafny zarzut skargi co do naruszenia przepisów postępowania w zakresie przeprowadzenia dowodów. Sąd prawidłowo wskazał z jakich to przyczyn uzupełnienie materiału dowodowego nie było celowe. Istotnie, wnioski dowodowe nie mogły wnosić nic istotnego do sprawy, skoro powołane okoliczności wynikały z dokumentów. Chodzi o fakturę, zgłoszenie celne tranzytowe. Faktura pochodząca od eksportera posiadała wszystkie wymagania takiego dokumentu, zaopatrzona w stosowne podpisy. Fakt zapłaty za towar gotówką, bez pokwitowania stanowił uzupełnienie oceny dowodów w sprawie. Oznacza to, że wbrew twierdzeniom skargi przekonywująco oceniono wiarygodność dowodów w ramach obowiązującej zasady swobodnej ich oceny. Nie można zarzucić ocenie tej wybiórczości i braku konsekwencji, a tylko wówczas można wskazać przekroczenie granic powyższej zasady. Skarżąca ograniczyła się wyłącznie do kwestionowania ustaleń, nie przedstawiając jednak argumentów podważających ich trafność, że ujawnione w wyniku weryfikacji dokumenty jej nie dotyczą. Konsekwencją zaprezentowanego stanowiska skarżącej jest powołanie się na orzecznictwo Sądu Najwyższego o konieczności uzupełnienia postępowania dowodowego. Brak zaś w tym zakresie, upatruje w naruszeniu jej uprawnień, wynikających z Konstytucji. Chodzi o zasadę praworządności, demokratycznego państwa prawnego, równości wobec prawa. Podkreślić należy, że Sąd dokonał oceny także i w tym zakresie. Wskazał, że powołane orzecznictwo nie ma odniesienia do przedmiotowej sprawy i Naczelny Sąd Administracyjny podziela powyższą ocenę. Zarzuty zaś, dotyczące Konstytucji 6 Sygn. akt GSK 97/04 odnoszą się do przepisów nie podlegających bezpośredniemu zastosowaniu i w związku z tym, nie wymagają odrębnego odniesienia się - ponad to, co powiedziano wyżej. Powyższe rozważania jednoznacznie wskazują, że nie ma podstaw do twierdzeń o uchybieniu obowiązkom kontroli Sądu w zakresie błędnego ustalenia stanu faktycznego, a tym samym błędnym zastosowaniu przepisów prawa materialnego. Zasadnie więc sąd orzekający uznał, że wartość celną należało przyjąć w oparciu o art. 23 § 1 - Kodeksu celnego, a więc wartość transakcyjną. Dopiero niemożność przyjęcia jej z powodu zakwestionowania wiarygodności i dokładności informacji lub dokumentów, a więc okoliczności wskazanych w art. 23 § 7 - Kodeksu celnego mogła stanowić podstawę do ustalenia wartości celnej na podstawie zasad określonych w przepisach art. 24 - 29 - Kodeksu celnego. W sprawie prawidłowo ustalono wartość transakcyjną a okoliczność, że jest ona inna niż wskazywała na to skarżąca, nie zmienia charakteru tych ustaleń. Istotnie, wartość transakcyjna jest kategorią obiektywną i odzwierciedla warunki dokonanej transakcji. Niewątpliwie, ustalenia dokonane w stanie faktycznym zostały w sprawie przekonywująco uzasadnione co podkreślił trafnie Sąd. Z tego powodu w sprawie nie zostały zastosowane inne reguły ustalenia wartości celnej. W związku z tym, że podniesione w skardze zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku - Sąd na podstawie art. 184 cytowanej wyżej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - skargę kasacyjną oddalił. Orzeczenie o kosztach znajduje swoje podstawy w art. 204 pkt 1, art. 205 § 2 i § 3 w związku z § 13 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. nr 163, poz. 1349, ze zm.).