Wyrok NSA z dnia 24 lipca 2002 r., sygn. I SA/Wr 1992/01

Istotną cechą umowy kredytowej jest postawienie przez bank do dyspozycji kredytobiorcy określonej kwoty pieniężnej na wskazany w umowie cel. Umowa kredytowa pozwala bankowi kontrolować sposób wykorzystania kredytu i wypowiedzieć umowę, gdy kredytobiorca w sposób sprzeczny z zapisami umowy wykorzysta udzielone mu środki pieniężne. Obowiązkiem kredytobiorcy jest też zwrot pozyskanych kwot w określonym w umowie terminie wraz z umówionymi odsetkami.

Tymczasem umowa przelewu wierzytelności czy zbliżona do niej umowa factoringu to umowy odmienne od umowy kredytu. Nie można również utożsamiać umów factoringu z umowami o przelew wierzytelności. Ta cecha factoringu niewłaściwego powoduje, że utożsamia się ją z umową pożyczki. Nie jest to właściwe.

Przychód zaś z tytułu świadczenia usług leasingowych jest przychodem związanym z działalnością gospodarczą, a zatem zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /t.j. Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./, jest nim również przychód należny, choćby nie został faktycznie otrzymany. Natomiast przychodem ze sprzedaży wierzytelności u osób prawnych, dla których obrót wierzytelnościami nie stanowi przedmiotu działalności gospodarcze, jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży prawa majątkowego jakim jest wierzytelność /art. 14 ust. 1/.

Sformułowanie "uprzednio" użyte w art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy należy odnosić do źródła powstania należności, a nie momentu czasowego uzyskania tego przychodu w rozumieniu ustawy podatkowej.

W przypadku sprzedaży w ramach umowy factoringu wierzytelności leasingowej przychód stanowi cena wyrażona w tej umowie, a kosztem poniesionym w celu uzyskania tego przychodu jest wartość tej wierzytelności, o którą następuje pomniejszenie aktywów majątku zbywcy oraz koszt sprzedaży w postaci np. odsetek dyskontowych i prowizji bankowej.

Nieuwzględnienie zaś wartości wierzytelności, która powinna być zarachowana do przychodów w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy, jako kosztu poniesionego w celu uzyskania przychodu z jej sprzedaży, stanowi naruszenie prawa materialnego w postaci art. 15 ust. 1 powołanej wyżej ustawy.